Tạo thuận lợi cho nghiệp đoàn hoạt động

Thời gian qua, các nghiệp đoàn được thành lập đã giúp nhiều người lao động (NLĐ) ở khu vực phi chính thức có thêm chỗ dựa lúc khó khăn.

Chăm lo thiết thực

Nhờ gia nhập Nghiệp đoàn Xe ôm, xe công nghệ quận Bình Tân (TP HCM), anh Nguyễn Thành Thiên được chăm lo tốt hơn. Tết vừa qua, gia đình anh đã có những ngày đoàn viên nhờ chương trình "Chuyến xe mùa xuân" của tổ chức Công đoàn.

Ông Lê Tấn Lưu - Chủ tịch Nghiệp đoàn Xe ôm, xe công nghệ quận Bình Tân - cho biết nghiệp đoàn được thành lập năm 2020 với chỉ 25 đoàn viên. Sau gần 5 năm, nghiệp đoàn đã phát triển khoảng 1.000 đoàn viên.

Theo ông Lưu, do không có kinh phí, việc thu đoàn phí (50.000 đồng/tháng) chưa bao phủ, tài chính hạn hẹp nên khi xây dựng kế hoạch hoạt động, ban chấp hành nghiệp đoàn chỉ chọn nội dung phù hợp, như: thăm hỏi ốm đau, ma chay; hỗ trợ đoàn viên bị ngưng việc, mẹ đơn thân gặp khó khăn, hỗ trợ sửa chữa phương tiện... Mức chăm lo cho đoàn viên có đóng đoàn phí là từ 200.000 đến 1 triệu đồng/lần, tùy trường hợp.

Đoàn viên nghiệp đoàn còn được LĐLĐ TP HCM, LĐLĐ quận Bình Tân chăm lo thêm, như tặng BHYT, khám sức khỏe tổng quát, hỗ trợ xây dựng điểm dừng chân với nhiều tiện ích miễn phí… Đợt Tết vừa qua trên 600 đoàn viên khó khăn đã được hỗ trợ quà, 7 trường hợp được tặng vé xe về quê.

Nghiệp đoàn Giáo viên mầm non quận 8, TP HCM cũng là chỗ dựa của gần 70 đoàn viên thuộc 11 nhóm trẻ trên địa bàn. Dù mức đóng đoàn phí thấp (khoảng 20.000 đồng/người/tháng) nhưng nghiệp đoàn vẫn cố gắng chọn các hoạt động chăm lo thiết thực, tạo sự tin cậy cho đoàn viên, như: tặng quà cho con NLĐ dịp Tết Trung thu, tặng quà NLĐ các ngày 20-10, 20-11; thăm hỏi người ốm đau, thai sản...

Khi khó khăn đột xuất, đoàn viên Nghiệp đoàn Giáo viên mầm non quận 8 được giới thiệu vay vốn của Tổ chức Tài chính vi mô (CEP). Nghiệp đoàn cũng là nơi để các cô chia sẻ công việc hằng ngày, từ kỹ năng dạy trẻ đến thực đơn ăn dặm cho bé, giúp họ nâng cao kỹ năng nghề nghiệp.

Cần được hỗ trợ nhiều hơn

Nhờ những hoạt động thiết thực, mô hình nghiệp đoàn đã trở thành điểm tựa của NLĐ phi chính thức ở các ngành nghề như xe ôm, xe công nghệ, bán vé số, giữ trẻ, giúp việc nhà… Đến nay, cả nước có 1.018 nghiệp đoàn với gần 92.000 đoàn viên. Riêng năm 2024, gần 500 nghiệp đoàn cơ sở được thành lập với gần 50.000 đoàn viên.

Dù phát triển nhanh nhưng hoạt động của nhiều nghiệp đoàn còn gặp không ít khó khăn. Tại hội thảo chuyên đề về hoạt động của nghiệp đoàn do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức mới đây ở TP HCM, nhiều ý kiến đã chỉ ra 2 trở ngại lớn hiện nay là vấn đề tài chính và việc tập hợp đoàn viên. Đối tượng gia nhập nghiệp đoàn đa số là NLĐ tự do, nơi ở, việc làm không ổn định, do vậy việc tập hợp gặp rất nhiều khó khăn.

Bà Lê Thị Kim Thúy, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP HCM, cho rằng nên quy định đối tượng tập hợp vào nghiệp đoàn là NLĐ không có quan hệ lao động, không là thành viên của bất kỳ tổ chức đại diện NLĐ nào khác. Bên cạnh đó, cần cân nhắc việc thu đoàn phí đối với đoàn viên khi gặp khó khăn, không có việc làm, không có thu nhập; quy định hỗ trợ kinh phí cho nghiệp đoàn hoạt động theo số lượng đoàn viên nhưng cần giới hạn mức trần. Ngoài ra, cần có hướng dẫn về công tác tài chính cho nghiệp đoàn; quy định về tổ chức và hoạt động của nghiệp đoàn cơ sở phải phù hợp với Luật Công đoàn 2024 và Điều lệ Công đoàn.

Theo ông Phan Thanh Sang - Chủ tịch LĐLĐ huyện Thới Lai, TP Cần Thơ - cần có các quy định về cán bộ chuyên trách nghiệp đoàn, bố trí nơi làm việc, phương tiện làm việc cho nghiệp đoàn… Về nguồn thu tài chính nghiệp đoàn, ông Sang góp ý chỉ nên quy định mức thu tối thiểu, không nên quy định theo mức lương cơ sở. Nghiệp đoàn có thể tự thỏa thuận mức thu cao hơn (nếu được đoàn viên đồng ý) nhằm nâng cao hiệu quả công tác chăm lo cũng như hoạt động của mình.