Thêm hy vọng hòa bình trở lại Dải Gaza

Israel và nhóm vũ trang Hamas đã đồng ý tạm ngừng xung đột ở Dải Gaza và thực hiện giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình 20 điểm do chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra. 

Cụ thể, Hamas sẽ trao trả toàn bộ 48 con tin mà nhóm này đang cầm giữ, trong đó khoảng 20 người được cho là còn sống. Đổi lại, Israel sẽ thả gần 2.000 tù nhân Palestine và rút lực lượng quân sự tại Dải Gaza về một giới tuyến đã được hai bên thống nhất. Ngoài ra, một lượng lớn viện trợ nhân đạo sẽ được đưa vào vùng đất này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 8-10 thông báo về thỏa thuận nói trên, đồng thời nói thêm Hamas "có thể" bắt đầu thả con tin vào ngày 13-10. Trong khi đó, một người phát ngôn của chính phủ Israel cho biết việc thả con tin sẽ bắt đầu vào cuối tuần này.

Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận theo sau các cuộc đàm phán gián tiếp diễn ra tại Ai Cập trong tuần này. Dù đồng ý thả con tin, Hamas vẫn chưa đưa ra quan điểm về các nội dung khác trong kế hoạch, trong đó tham vọng nhất là Hamas phải chấp nhận giải giáp và từ bỏ toàn bộ quyền kiểm soát ở Dải Gaza, nơi nhóm này nắm quyền từ năm 2007. 

Nếu diễn ra, bước đi này sẽ dẫn đến việc lực lượng Israel chấm dứt các chiến dịch quân sự tại Dải Gaza, lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế sẽ dần thay thế lực lượng Israel ở đó và tiến trình tái thiết vùng lãnh thổ bị tàn phá nặng nề này sẽ bắt đầu. Nếu Hamas không chịu "đầu hàng", theo trang Bloomberg, kế hoạch kêu gọi vẫn triển khai các bước đi này tại những khu vực mà Hamas không còn kiểm soát ở Dải Gaza.

Hamas cho đến giờ vẫn từ chối thảo luận về vấn đề giải giáp. Ngoài ra, nhóm này nhấn mạnh sẽ chỉ chuyển giao quyền quản lý Dải Gaza cho một chính quyền kỹ trị của người Palestine. Chính quyền này sẽ do Chính quyền Palestine giám sát và được các quốc gia Ả Rập cùng Hồi giáo hậu thuẫn.

Bất chấp những thách thức lớn nói trên, theo AP, các nhà lãnh đạo thế giới vẫn bày tỏ hy vọng hòa bình sẽ trở lại Dải Gaza, cũng như kêu gọi Israel và Hamas thực hiện nghiêm túc các cam kết của mình. Riêng Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres khẳng định tổ chức này sẽ hỗ trợ việc thực thi đầy đủ thỏa thuận, tăng cường cung cấp viện trợ nhân đạo và thúc đẩy các nỗ lực phục hồi, tái thiết Dải Gaza.

Nếu được thực thi, đây sẽ là lệnh ngừng bắn thứ ba đạt được kể từ khi cuộc xung đột tại Dải Gaza bùng phát hơn 2 năm trước. Lệnh ngừng bắn đầu tiên vào tháng 11-2023 đã giúp phóng thích hơn 100 con tin, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, để đổi lấy các tù nhân Palestine. 

Lệnh ngừng bắn thứ hai được thực thi trong tháng 1 và tháng 2-2025. Khi đó, Hamas đã thả 25 con tin và trao trả thi thể của 8 người khác để đổi lấy gần 2.000 tù nhân Palestine. Tuy nhiên, Israel đã chấm dứt thỏa thuận này bằng một cuộc không kích bất ngờ vào tháng 3.

Một khi được thực hiện đầy đủ, thỏa thuận lần này có thể giúp hai bên tiến gần hơn bao giờ hết đến việc chấm dứt cuộc xung đột diễn ra ngay sau khi Hamas tấn công Israel hôm 7-10-2023. Cuộc khủng hoảng này cũng châm ngòi cho các cuộc xung đột khác khắp Trung Đông.