Thích ứng với chính sách xanh châu Âu

 Việc chủ động chuyển đổi xanh một cách đồng bộ và toàn diện tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp (DN), góp phần nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng thị trường sản phẩm xanh.

Tại Việt Nam, một số DN, hiệp hội ngành hàng đã chủ động tiên phong chuyển đổi xanh để bắt kịp xu thế. Tập đoàn Vingroup đã cùng lãnh đạo 8 địa phương lên lộ trình chuyển đổi giao thông xanh, bao gồm: Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Bình Dương... Đặc biệt, tập đoàn đã khởi động dự án nhà máy sản xuất ô tô điện VinFast tại Hà Tĩnh - nơi sẽ tập trung sản xuất 2 dòng xe điện đang bán chạy là VF 3 và VF 5. Dự án có công suất thiết kế giai đoạn 1 là 300.000 xe/năm, có thể nâng lên 600.000 xe/năm; dự kiến khánh thành vào tháng 7-2025.

Bên cạnh phát triển xe điện, Vingroup còn hình thành chuỗi chuyển đổi xanh mà ít có DN nào làm được, bao gồm phát triển trạm sạc, cho thuê pin, dịch vụ vận chuyển xanh...

Trong lĩnh vực chế biến trái cây, ông Hoàng Mạnh Cường, Giám đốc kinh doanh Công ty TNHH Vinaxo (Tiền Giang), cho biết thị trường EU đang chiếm khoảng 20% doanh số của DN này. DN muốn tăng xuất khẩu sang EU để bớt dần phụ thuộc vào thị trường Mỹ - vốn chiếm đến 70% thị phần.

Theo ông Cường, EU là thị trường có nhu cầu cao đối với trái cây nhiệt đới Việt Nam và gần đây còn liên tục đưa ra các tiêu chuẩn mới, nhất là liên quan sản xuất xanh, trách nhiệm xã hội. Chẳng hạn, khách hàng yêu cầu nhà máy phải đạt chứng nhận BRC (một tập hợp các tiêu chuẩn quốc tế do Hiệp hội Bán lẻ Anh đưa ra) loại A nhưng hiện tại DN mới đạt loại B. Sắp tới, đối tác còn đòi hỏi thêm chứng nhận ESG về phát triển bền vững. Ngoài ra, một khách hàng Đức yêu cầu phải có chứng nhận BSCI của Hiệp hội Ngoại thương (FTA), chứng nhận nguyên liệu sô-cô-la không gây mất rừng và suy thoái rừng (EUDR).

"Chúng tôi đang tìm hiểu các quy định để thực hiện, tránh gián đoạn giao thương nhưng phát sinh nhiều vấn đề, như riêng nâng cấp nhà máy từ BRC loại B lên loại A dự kiến mất 6 tháng. Còn với yêu cầu về nguyên liệu sô-cô-la, đa phần nhà cung cấp trong nước chưa có sự chuẩn bị nên sắp tới có thể phải nhập khẩu từ nguồn đã có chứng nhận" - ông Cường cho hay.

Đại diện Công ty TNHH Vinaxo kiến nghị cơ quan quản lý phối hợp với EU để đưa ra những hướng dẫn cụ thể về quy định mới giúp DN dễ thực hiện. Bên cạnh đó, để DN cần đầu tư nâng cấp nhà xưởng, thiết bị mới nên mong được tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi.

Với ngành hàng cà phê, hiện EU là thị trường số 1, chiếm 40% thị phần xuất khẩu. Ông Lê Đức Huy - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu Đắk Lắk (Simexco Daklak), Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Mê Thuột - cho biết Simexco Daklak đã tiếp cận các quy định mới, như EUDR, theo quan điểm phát triển bền vững. Qua đó thấy rằng việc thực hiện theo EUDR giúp DN quản lý chuỗi cung ứng, chuyển đổi số tốt hơn.

Ông Huy thông tin công ty của ông hiện có 28.000 ha liên kết với nông dân thực hiện theo EUDR, trong đó có 12.000 ha có chứng nhận đáp ứng EUDR.

Ông Thái Như Hiệp - Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam - cho rằng so với các đối thủ trên thế giới, ngành cà phê Việt Nam được đánh giá tích cực trong việc đáp ứng các quy định mới liên quan đến chuyển đổi xanh, phát triển bền vững. Do đó, khi EU chính thức áp dụng những quy định mới, không chỉ có thách thức mà còn có cơ hội, nhất là với những DN có liên kết với nông dân.

Các DN xuất khẩu hàng vào EU cũng đang tính toán lượng khí thải carbon cho chuỗi cung ứng sản phẩm và tìm cách cắt giảm nhằm trung hòa, thậm chí là âm carbon để bán chứng chỉ carbon.