Ả Rập Saudi làm nóng Trung Đông

Quốc vương Ả Rập Saudi Salman bin Abdulaziz al-Saud dự kiến thoái vị và nhường ngôi cho con trai, Thái tử Mohammed bin Salman, vào tuần tới trừ khi có bất ngờ vào giờ chót. Tờ Daily Mail (Anh) dẫn nguồn tin cấp cao thân cận với Hoàng gia Ả Rập Saudi cho biết thông tin này hôm 16-11.

Nhằm vào Iran, Hezbollah

Động thái trên, nếu diễn ra, sẽ khép lại quá trình thâu tóm quyền lực của Thái tử Mohammed, 32 tuổi, còn được gọi là MBS. Nỗ lực này được đẩy mạnh vào đầu tháng 11 với một loạt vụ bắt giữ hơn 40 hoàng thân, bộ trưởng chính phủ trong một cuộc điều tra tham nhũng. Một số nhà phân tích Mỹ tin rằng đây là động thái trấn áp người chống đối MBS trước khi Quốc vương Salman thoái vị.

Bên ngoài biên giới, Hoàng gia Ả Rập Saudi được cho là đang tìm cách củng cố vị thế tại khu vực thông qua một loạt động thái cứng rắn mà mới nhất là đứng sau vụ từ chức của Thủ tướng Lebanon Saad al-Hariri.

Nguồn tin cấp cao nói trên cho biết một khi đăng cơ, MBS sẽ chuyển sự tập trung sang Iran, đối thủ lâu năm của vương quốc dầu mỏ này tại Trung Đông và không loại trừ khả năng có hành động quân sự. Trước mắt, MBS sẽ tìm kiếm sự giúp đỡ của quân đội Israel để trấn áp phong trào Hezbollah đang được Tehran hậu thuẫn ở Lebanon.

Thông tin này càng có cơ sở khi Bộ trưởng Ngoại giao Ả Rập Saudi Adel al-Jubeir hôm 17-11 kêu gọi Hezbollah giải giới và cảnh báo đang có những nỗ lực tại khu vực nhằm loại bỏ họ khỏi chính phủ Lebanon.

Quốc vương Salman (trái) và con trai, Thái tử Mohammed bin Salman Ảnh: REUTERS

"MBS tin rằng ông ta phải ra tay với Iran và Hezbollah, đi ngược lại lời khuyên của các thành viên lớn tuổi trong hoàng gia… Kế hoạch của MBS là tấn công (Hezbollah) ở Lebanon nhưng ông đang hy vọng có được sự hậu thuẫn về quân sự của Israel. Ông ấy đã hứa viện trợ tài chính nhiều tỉ USD cho Israel nếu nước này đồng ý. MBS không thể đối đầu Hezbollah ở Lebanon nếu không có Israel. Kế hoạch B là chống Hezbollah ở Syria" - nguồn tin tiết lộ.

Israel và Ả Rập Saudi hiện không có quan hệ ngoại giao chính thức nhưng lại có cùng quan điểm về "kẻ thù" Iran. Trong dấu hiệu mới nhất cho thấy điều này, ông Gadi Eisenkot, Tổng tham mưu trưởng lực lượng phòng vệ Israel, hôm 17-11 tuyên bố sẵn sàng chia sẻ với Riyadh thông tin tình báo về Iran khi trả lời phỏng vấn báo mạng Elaph của Ả Rập Saudi.

Ông Eisenkot gọi Iran là "mối đe dọa thật sự và lớn nhất đối với khu vực", trong lúc khẳng định Israel và Ả Rập Saudi hoàn toàn nhất trí về những ý đồ của Tehran. Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên một tổng tham mưu trưởng lực lượng phòng vệ Israel chịu trả lời phỏng vấn truyền thông Ả Rập Saudi.

Nỗi lo của Israel

Tuy nhiên, giới phân tích chỉ ra rằng Israel không muốn thay mặt Ả Rập Saudi phát động cuộc chiến chống lại Hezbollah vì nỗi lo tên lửa của nhóm này có thể bắn về phía lãnh thổ Israel, gây hậu quả tàn khốc. Theo đánh giá của Israel, Hezbollah có từ 100.000-150.000 tên lửa tầm ngắn, vừa và xa, trong đó hơn 1.000 quả có thể bắn về phía miền Bắc và Trung của Israel mỗi ngày nếu chiến tranh nổ ra. Không có gì lạ khi ông Eisenkot nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn trên rằng Israel không có ý khơi mào cuộc tấn công nhằm vào Hezbollah.

Căng thẳng giữa Ả Rập Saudi và Iran càng leo thang sau khi Riyadh cáo buộc Tehran đứng sau vụ tấn công tên lửa bất thành nhằm vào vương quốc này hôm 4-11. Tên lửa được bắn từ Yemen và hướng về Riyadh trước khi bị bắn hạ. Bộ trưởng al-Jubeir không ngần ngại gọi vụ tấn công là "hành động chiến tranh" dù Tehran đã bác bỏ sự liên quan.

Trong khi đó, nỗi lo của Israel về Iran càng tăng sau khi một nguồn tin tình báo phương Tây nói với đài BBC hôm 10-11 rằng Tehran đang cho lập một căn cứ quân sự thường trực tại Syria. Vị trí căn cứ này nằm bên ngoài El-Kiswah, cách thủ đô Damascus 14 km về phía Nam. Trang Debka hôm 18-11 thậm chí tiết lộ Iran hiện có đến 13 căn cứ tại Syria. Một số chuyên gia cho rằng tham vọng hiện diện quân sự lâu dài của Iran ở Syria là điều dễ hiểu bởi nó giúp ích cho ý định lập một tuyến đường tiếp tế trên bộ từ Tehran đến phong trào Hezbollah ở Lebanon.

Israel dĩ nhiên là không chịu đứng yên nhìn điều này xảy ra. Thủ tướng Benjamin Netanyahu hôm 13-11 cáo buộc Iran tìm cách sử dụng Syria làm căn cứ quân sự để hủy diệt Israel và tuyên bố sẵn sàng hành động một mình để kiềm chế Tehran, ngăn nước này có vũ khí hạt nhân.