Trong cuộc đua vào Nhà Trắng, nhiều cuộc thăm dò toàn quốc và tại các bang chiến trường cho thấy ông Biden dẫn trước ông Trump. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào mô hình dự đoán từ thị trường chứng khoán lại có kết quả khác. Từ năm 1928, bất cứ khi nào chỉ số S&P 500 tăng điểm trong 3 tháng trước bầu cử, 90% trường hợp là đảng đang kiểm soát Nhà Trắng sẽ chiến thắng. Điều này khiến nhiều người nghĩ tới khả năng ông Trump và ông Biden có thể không có ai thắng tuyệt đối.
Gợi nhớ đến cuộc đua gắt gao xảy ra năm 2000 giữa ông George W. Bush của đảng Cộng hòa và ông Al Gore của đảng Dân chủ. Thời điểm đó, ông Al Gore là phó tổng thống Mỹ. Ông Bush thua đối thủ 540.000 phiếu phổ thông nhưng lại nhận 271 phiếu đại cử tri, nhiều hơn 1 phiếu so với mức tối thiểu để giành chiến thắng. Kết quả cuối cùng phụ thuộc hoàn toàn vào 25 phiếu đại cử tri tại bang Florida nhưng sự việc không rõ ràng vào cuối đêm bầu cử, dẫn đến việc kiểm phiếu lại.
Ông Bush (trái) và ông Al Gore trong cuộc tranh luận tại Trường Đại học Washington vào ngày 17-10-200. Ảnh: AP
Ê kíp tranh cử của ông Al Gore khi đó yêu cầu các quan chức tại 4 trong số các hạt lớn nhất của Florida kiểm lại phiếu bằng tay. Những lá phiếu được bỏ theo hình thức cử tri đục vào lỗ bên cạnh tên ứng viên. Ba tuần sau ngày bầu cử, Florida tuyên bố ông Bush thắng với cách biệt 537 phiếu.
Ông Al Gore nghi ngờ về con số đó và tòa án cấp cao nhất của bang ra lệnh kiểm lại hàng ngàn lá phiếu đã bị máy đếm từ chối vì chúng không được đục lỗ hoàn toàn, vẫn còn mẩu giấy nhỏ dính vào lá phiếu.
Tòa án Tối cao Mỹ ra lệnh dừng việc kiểm phiếu này vào ngày 12-12, tức là 6 ngày trước khi cử tri đoàn tụ họp. Tòa ra phán quyết rằng hiến pháp đã bị vi phạm do các hạt sử dụng các tiêu chuẩn kiểm phiếu khác nhau. Sau cùng, ông Al Gore nhận thua và nói rằng không muốn nước Mỹ tiếp tục rơi vào cảnh đấu đá đảng phái.
16 năm sau, kịch bản tương tự lặp lại. Trong một chiến thắng bất ngờ, đi ngược lại hầu hết các cuộc thăm dò trước bầu cử, ứng cử viên Cộng hòa Donald Trump đánh bại đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton, vợ của cựu Tổng thống Bill Clinton và là cựu ngoại trưởng Mỹ. Ông Trump giành chiến thắng cho dù thua bà Clinton tới 2,8 triệu phiếu phổ thông. Khi đó, ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ nhờ thắng thuyết phục số phiếu đại cử tri, với cách biệt 304-227.
Theo trang History.com, cả hai cuộc bầu cử đều dẫn đến những lời kêu gọi bãi bỏ phiếu đại cử tri thành hệ thống "một người, một phiếu bầu" đơn giản hơn nhưng cho đến nay, không có sự thúc đẩy nghiêm túc nào để ban hành một cải cách như thế.
Ông Donald Trump và bà Hillary Clinton tại cuộc tranh luận tổng thống ở Trường Đại học Hofstra, New York, ngày 26-9-2016. Ảnh: AP
Nếu ông Trump tái đắc cử…
Viện Chính sách chiến lược Úc (ASPI) cho rằng có rất nhiều lý do để lo sợ rằng cuộc bầu cử gần kề có thể đẩy Mỹ vào khủng hoảng hiến pháp kéo dài, thậm chí có thể dẫn đến bạo lực dân sự.
Nếu ông Trump chiến thắng nhờ số phiếu đại cử tri chiếm ưu thế, chứ không phải số phiếu phổ thông (tương tự năm 2016) thì ông Biden và phần lớn nước Mỹ có khả năng không dễ dàng chấp nhận kết quả thua cuộc như bà Hillary, hay như ông Al Gore vào năm 2000.
Trong trường hợp Tòa án Tối một cao lần nữa phán quyết chấm dứt việc kiểm lại phiếu như cuộc bầu cử tổng thống gây tranh cãi giữa ông Bush và ông Al Gore, các cuộc biểu tình lớn khắp nước Mỹ dường như chắc chắn xảy ra. Khi đó, nhiều khả năng ông Trump sẽ tăng hoạt động thực thi pháp luật liên bang tới các thành phố Mỹ - nơi tội phạm bạo lực hoành hành.
Động thái này tương tự như những hoạt động trấn áp biểu tình của ông Trump ở TP Portland thuộc bang Oregon, cùng nhiều thành phố khác, hồi tháng 7. Quyết định của ông Trump nhằm đối phó làn sóng biểu tình chống phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát bùng phát tại Mỹ từ cuối tháng 5, sau khi người đàn ông da màu George Floyd bị cảnh sát ghì chết tại TP Minneapolis.
Ứng cử viên Joe Biden và Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AP
Mối đe dọa chính trị Mỹ
Vào thời điểm các rủi ro toàn cầu ngày càng gia tăng - từ đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu đến vấn đề phổ biến vũ khí hạt nhân và sự quyết đoán của Trung Quốc - thì sự bùng nổ chính trị ở Mỹ sẽ là mối đe dọa lớn nhất.
Tạp chí The Atlantic dẫn nhận định của giáo sư Richard L. Hasen của Trường Luật thuộc ĐH California (Mỹ) cho biết: "Chúng ta có thể thấy một cuộc đấu tranh sau bầu cử kéo dài ở tòa án và trên đường phố nếu kết quả sít sao. Khủng hoảng bầu cử có thể tồi tệ hơn nhiều khi so với cuộc bầu cử giữa ông Bush và ông Al Gore năm 2000".
Theo đài CNN, Tổng thống Trump đã tuyên bố cuộc bầu cử năm 2020 là "gian lận nhất" trong lịch sử nước Mỹ. Ông Biden từng cảnh báo ông Trump có thể không sẵn sàng rời Nhà Trắng. Trong các cuộc phỏng vấn, ông Trump đưa ra những tuyên bố mơ hồ rằng ông sẽ không rời Nhà Trắng nếu thua cuộc. Ông Trump cũng không xác nhận rằng sẽ chấp nhận kết quả bầu cử bất lợi.
Hơn nữa, không giống như ông Bush và ông Al Gore, ông Trump có một lịch sử phá vỡ các chuẩn mực, hành vi không thể đoán trước và thách thức thể chế của Mỹ. Và khi đó, siêu cường hàng đầu thế giới sẽ phải đối mặt với khủng hoảng hiến pháp kéo dài, đẩy các nhà đầu tư vào ác mộng.
và quét mã QR
Bình luận (0)