ASEAN thông qua dự thảo khung COC

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 (AMM 50) diễn ra ở thủ đô Manila - Philippines ngày 5-8, với tâm điểm là tình hình biển Đông, Triều Tiên và mối đe dọa khủng bố, chủ nghĩa cực đoan bạo lực.

Các nội dung thảo luận đáng chú ý khác là những tiến bộ của khu vực trong việc triển khai các sáng kiến quan trọng; rà soát tiến trình và định hướng tương lai của các nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN; việc thực hiện Kế hoạch Cộng đồng an ninh chính trị - an ninh năm 2025...; công tác chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 và các hội nghị cấp cao liên quan sẽ được tổ chức vào tháng 11 tới.

Dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự AMM 50 và các hội nghị liên quan, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã đề nghị ASEAN đẩy mạnh trao đổi với Trung Quốc, sớm khởi động đàm phán thực chất Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) có hiệu lực và ràng buộc về pháp lý.

Theo TTXVN, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh cần giải quyết hòa bình các tranh chấp, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao; các nước cần tiếp tục ủng hộ các nỗ lực xây dựng lòng tin, ngăn ngừa xung đột.

Trưởng đoàn Việt Nam cũng khẳng định xây dựng cách tiếp cận phù hợp, thỏa đáng về biển Đông, một mặt là đóng góp thiết thực của ASEAN đối với hòa bình, ổn định lâu dài cho khu vực; mặt khác chính là thước đo năng lực, hiệu quả của ASEAN và vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực và quốc tế.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh (ngoài cùng bên phải) tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 5-8Ảnh: Reuters

Tại hội nghị, theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Robespierre Bolivar, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã thông qua dự thảo khung của COC. Trong cuộc họp ngày 6-8, bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN và Trung Quốc dự kiến thông qua dự thảo khung này. Ông Bolivar nhấn mạnh văn kiện này sẽ giúp ASEAN và Trung Quốc tiến tới thương lượng một COC hiệu quả.

Theo ông Bolivar, Philippines, trong vai trò là nước chủ tịch ASEAN, muốn có một COC có tính ràng buộc về pháp lý. Tuy nhiên, người phát ngôn này cho rằng điều quan trọng là "chúng ta phải có một COC hiệu quả mà mọi quốc gia tôn trọng và tuân theo".

Bên cạnh đó, trong tuyên bố được đưa ra sau khi AMM 50 khép lại, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN bày tỏ quan ngại sâu sắc về sự leo thang căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên và các vụ thử tên lửa, hạt nhân gần đây của Bình Nhưỡng. Theo tuyên bố, những diễn biến này đe dọa nghiêm trọng hòa bình, an ninh, ổn định tại khu vực và thế giới. Các bộ trưởng thúc giục Triều Tiên lập tức tuân thủ đầy đủ nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cũng như ủng hộ sự phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Ngoài tuyên bố trên, ASEAN tỏ ra không ủng hộ lời kêu gọi có hành động cứng rắn với Triều Tiên của Mỹ, như cô lập và giảm thiểu quan hệ ngoại giao với Bình Nhưỡng. Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Alan Peter Cayetano trước đó cho biết một số bộ trưởng ASEAN muốn có lập trường cứng rắn hơn với Bình Nhưỡng.

An ninh được siết chặt tại AMM 50 giữa lúc hàng ngàn binh sĩ Philippines đang mở chiến dịch quân sự quy mô để tiêu diệt các tay súng có liên hệ với tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở TP Marawi. Cuộc khủng hoảng kéo dài hơn 2 tháng này làm dấy lên nỗi lo IS đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng sang Đông Nam Á sau khi hứng chịu một loạt thất bại tại Syria và Iraq.