Chính khách khắc khổ: Tổng thống nghèo nhất thế giới

Đương kim Tổng thống (TT) Uruguay Jose Mujica (sinh ngày 20-5-1935) đắc cử năm 2009 và nhậm chức ngày 1-3-2010.

Ông được mệnh danh là “vị tổng thống nghèo nhất thế giới” do lối sống khắc khổ và cũng vì ông dành tặng khoảng 90% trong số 12.000 USD lương tháng cho các hoạt động từ thiện để giúp đỡ người nghèo.

Không làm nô lệ cho của cải

Cuộc sống của TT Mujica khác xa với hầu hết các nhà lãnh đạo trên thế giới. Tư dinh của ông là ngôi nhà trong một nông trại nhỏ bé với nguồn nước cung cấp là chiếc giếng ngoài vườn, nơi mọc đầy cỏ dại. Chỉ có 2 viên cảnh sát và con chó già tên Manuela canh gác bên ngoài.

TT Mujica đã khước từ dinh thự sang trọng cấp cho vị nguyên thủ quốc gia và chấp nhận sống tại ngôi nhà trong nông trại của vợ ở ngoại ô thủ đô Montevideo.

Cả TT và đệ nhất phu nhân Uruguay cùng nhau làm vườn trồng hoa. Đó là lối sống giản dị và khiêm tốn đã trở thành nền tảng cho đường lối chính trị của TT Mujica kể từ khi ông đăng quang.

Tổng thống Uruguay Jose Mujica. Ảnh: CUBICLANE.COM

Dữ liệu được công bố năm 2012 cho thấy ông cống hiến 90% lương tháng của mình cho công cuộc từ thiện, trong đó có dự án của chính phủ với tên gọi Juntos nhằm xây dựng nhà ở giá thành thấp cho nhiều cộng đồng nghèo nhất nước hiện đang sinh sống tại các khu ổ chuột.

Ông tâm sự: “Có lẽ người ta cho rằng tôi là một ông già lập dị… Thế nhưng, đây là sự chọn lựa tự do. Tôi có thể sống tốt với những gì mình có”. Năm 2010, bản kê khai tài sản thường niên của ông chẳng có gì ngoài chiếc xe Volkswagen Beetle đời 1987 trị giá 1.800 USD, chỉ bằng khoảng 1/10 tài sản được kê khai của Phó TT Danilo Astori.

Vào những năm 1960 và 1970, ông Mujica từng là du kích quân Tupamaros - tổ chức vũ trang cánh tả được cuộc cách mạng Cuba truyền cảm hứng. Ông đã bị trúng đạn 6 lần và từng ngồi tù 14 năm, hầu hết trong những điều kiện khắc nghiệt và bị biệt giam.

Ông được trả tự do năm 1985 khi Uruguay khôi phục chế độ dân chủ và những năm tháng ngồi tù đã giúp TT Mujica hình thành quan điểm về cuộc sống.

“Tôi được gọi là vị TT nghèo nhất nhưng tôi không cảm thấy mình nghèo. Người nghèo là những kẻ làm việc chỉ để cố duy trì một lối sống xa hoa và luôn luôn muốn có thêm nhiều và nhiều hơn nữa. Nếu anh không có nhiều của cải thì anh không cần phải làm việc suốt đời như một kẻ nô lệ để giữ được chúng và nhờ vậy, anh có nhiều thời gian hơn cho bản thân” - ông nói.

Tấm gương to lớn

Ignacio Zuasnabar, một nhà thăm dò dư luận ở Uruguay, bày tỏ: “Nhiều người có thiện cảm với TT Mujica về cách sống của ông”. TT Mujica đã hóa thân vào cuộc sống của người dân nên chọn cách sống giản dị.

Vợ ông, bà Lucia Topolansky (SN 1944), một thượng nghị sĩ, lâu nay vẫn trồng hoa cúc - mặt hàng bán tại ngôi chợ của các nông dân địa phương. Cuộc sống khắc khổ của vợ chồng ông đã được miêu tả chi tiết khi bà Topolansky trả lời phỏng vấn năm 2010, chẳng bao lâu sau khi ông đăng quang ngôi vị TT: “Chúng tôi không có tài khoản ngân hàng và chưa bao giờ sở hữu thẻ tín dụng”.

Ông Mujica là thành viên của một gia đình nông dân nhập cư nghèo. Sau đó, ông trở thành một thành viên tích cực trong tổ chức vũ trang Tupamaros. Vị thế của Mujica trong phong trào này dần dần tăng lên, tạo nền tảng cho hoạt động chính trị của ông sau này. Dưới sự lãnh đạo của Mujica, nền kinh tế Uruguay đã tăng trưởng; tỉ lệ thất nghiệp năm 2012 giảm xuống mức thấp nhất là 6,1% so với 20% vào năm 2002.

Bà Estafania Galimberti, Viện Thống kê quốc gia, cho rằng TT Mujica là tấm gương to lớn đối với người dân khắp nước. Bà nhận xét: “TT Mujica đang thực hành những gì ông chủ trương và vì thế nhiều người thực sự yêu mến ông. Điều đó thật là hiếm có”.

Trong khi đó, nhà báo nữ trẻ tuổi Agustina Russo bộc bạch: “Chúng tôi thực sự tự hào vì ông đã không thay đổi niềm tin của mình khi có trong tay mọi quyền lực. Ông ấy thách thức chúng tôi sử dụng kiến thức để làm đổi thay đất nước, chứ không phải là nhường lại điều đó cho châu Âu hoặc Bắc Mỹ như nhiều người đã làm trước đây. TT Mujica nói rằng mọi người đều có vai trò và chúng tôi phải sử dụng nó để cải tiến đất nước”.

Khi kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2015, ông Mujica sẽ không nghỉ hưu cùng với hàng ngàn USD kiếm được bởi vì hầu hết tiền lương đã tặng cho các quỹ từ thiện. Theo website Positive News, không còn nghi ngờ gì nữa, vị chính khách chưa từng thắt cà vạt trong suốt 20 năm qua này sẽ lại lái chiếc xe cũ kỹ về nhà, nơi người vợ thân yêu đang chờ ông.

Cũng không còn nghi ngờ gì nữa, các chính sách của TT Mujica có tác động đến tương lai của Uruguay và tư tưởng cũng như tấm gương của ông chắc chắn sẽ có tác động hơn nữa.

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Rio+20 năm 2012, TT Mujica đã nhấn mạnh: “Phát triển không thể đi ngược lại với hạnh phúc; phát triển cần phải thúc đẩy hạnh phúc của con người, sự yêu thương giữa cha mẹ, con cái và bạn bè. Sự sống là kho báu quan trọng nhất chúng ta có và khi chúng ta đấu tranh thì phải vì hạnh phúc của con người”.

Kỳ tới: Ahmadinejad và lối sống giản dị