Căn cứ theo đánh giá của Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát dịch bệnh châu Âu (ECDC), đợt dịch EHEC - dòng khuẩn Escherichia coli (E.coli) gây xuất huyết đường tiêu hóa - là “nghiêm trọng nhất ở Đức và chưa từng thấy trên thế giới”.
Phải chạy thận hoặc thay máu
Bác sĩ Rolf Stahl, 62 tuổi, chuyên gia về thận, làm giám đốc Bệnh viện Trường Đại học Hamburg-Eppendorf (UKE) trong 18 năm qua, nhận xét: “Giới bác sĩ trong bệnh viện chưa ai từng gặp những ca như thế này”.
Dòng khuẩn EHEC đang làm nước Đức và cả châu Âu hoảng loạn ban đầu được xác định là một dòng có bà con với giống khuẩn E.coli vô hại thường trú trong ruột bò và cừu. Thông thường, EHEC làm người bệnh tiêu chảy, đau bụng và sốt. Bệnh nhân hoàn toàn hồi phục sau vài ngày.
Tuy nhiên, dòng EHEC lần này khác dòng EHEC thường gặp ở chỗ tiết chất độc Shiga rất mạnh gây tiêu chảy ra máu. Thời gian ủ bệnh từ 2 - 10 ngày. Những triệu chứng ban đầu gồm có đau bụng, ói mửa, đi lỏng, đôi khi tiêu ra máu.
Trong những trường hợp nặng, dòng khuẩn bí ẩn nói trên tấn công máu, thận và não gây biến chứng chết người có tên viết tắt là HUS (hội chứng tán máu tăng urê máu). Sau 10 ngày đi lỏng, hồng cầu trong máu giảm đột ngột và thận suy. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân phải chạy thận hoặc thay máu mới mong sống sót.
Bản đồ gien chủng EHEC mới. Ảnh: Max PPP
Điều làm cho các bác sĩ Đức “không biết đâu mà lần” là dòng khuẩn EHEC độc hại này tấn công chủ yếu phụ nữ có tuổi trong khi HUS bình thường chỉ gặp ở người già và trẻ em.
Thật vậy, có đến 67% bệnh nhân nhiễm khuẩn EHEC mới ở Đức là phụ nữ. Thông thường chỉ có 5%-10% bị nhiễm khuẩn EHEC phát triển thành HUS. Vậy mà lần này, có đến 25% ca phát triển thành HUS.
Mỗi năm, ở Đức có khoảng 60 bệnh nhân mắc HUS nhưng từ cuối tháng 5 vừa qua, số ca HUS đã vượt rất xa con số vừa kể. Theo Viện Robert Koch (RKI), Cơ quan Phòng chống và Kiểm soát bệnh tật Đức, tính đến ngày 24-5, số bệnh nhân đã tăng lên 373.
Tính đến ngày 2-6, theo tuần báo Der Spiegel, đã có gần 2.000 người bị lây nhiễm EHEC và số ca HUS đã vọt lên 500 ca với biến chứng suy thận nặng. 18 người trong số này đã chết, theo Bộ Y tế Đức. Tại Thụy Điển cũng đã có một ca tử vong.
Siêu khuẩn E.coli lạ không chỉ khu trú ở miền Bắc nước Đức. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho hay nó đã lan ra các nước châu Âu như Áo, Cộng hòa Czech, Đan Mạch, Pháp, Hà Lan, Na Uy, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Anh và sang cả Mỹ.
Hầu hết các bệnh nhân đã từng ở trong vùng có dịch của Đức. Đáng chú ý, có một trường hợp bệnh nhân tiếp xúc với khách từ bên Đức sang chơi.
Giải mã dòng E.coli mới
Dịch EHEC đầu tiên bùng phát tại bệnh viện của ông Stahl. Đêm 18-5, bệnh viện tiếp nhận ca HUS đầu tiên. Lúc đó, không bác sĩ nào biết mình đang đối phó với một dòng E.coli bí ẩn.
Bác sĩ Stahl xác nhận: “Đầu tiên, chúng tôi không nghĩ rằng bệnh nhân bị nhiễm EHEC bởi đó là một phụ nữ đã có tuổi. Thông thường, chỉ có trẻ em bị EHEC”.
Vả lại, HUS có thể do các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch và khiếm khuyết về gien gây ra. HUS cũng là một tác dụng phụ của các liệu pháp chữa trị bệnh ung thư.
Qua hôm sau (19-5), bệnh viện nhận thêm 7-8 ca. Phòng xét nghiệm thông báo tất cả đều bị nhiễm EHEC lạ. Sở Y tế thành phố Hamburg lập tức thông báo đến RKI.
Tính đến ngày 2-6, đã có 500 ca HUS ở Đức với biến chứng suy thận. Ảnh: DPA
Từ đó, một cuộc điều tra kiểu cảnh sát hình sự đã được các chuyên viên dịch tễ học, bác sĩ chuyên khoa và các nhà khoa học phòng thí nghiệm thực hiện ráo riết. Họ phải giải quyết đồng thời 2 nhiệm vụ: Tìm nguồn thực phẩm bị nhiễm E.coli lạ và xác định rõ dòng khuẩn “tội phạm”.
Đó là tại Đức. Cách Hamburg hàng chục ngàn cây số, các nhà khoa học Trung Quốc ở Beijing Genomic Institute (BGI), tổ chức phân tích gien lớn nhất thế giới tuy mang tên Bắc Kinh nhưng trụ sở chính đặt tại đặc khu kinh tế Thâm Quyến, cũng nhận được các bệnh phẩm của RKI gửi qua.
Ngày 2-6, BGI ra thông báo cho biết sau 3 ngày làm việc khẩn trương, sử dụng giàn máy phân tích gien thế hệ thứ ba, các nhà khoa học của viện đã xác định được đối tượng là một dòng khuẩn E.coli hoàn toàn mới với đặc tính cực độc, kháng thuốc kháng sinh và lây nhiễm nhanh! Đó là dòng E.coli mang mã số 0104:H4 hoàn toàn mới lạ.
Tại Đức, E.coli 0104:H4 cũng đã được Helge Karch, giám đốc phòng tư vấn EHEC của RKI và các đồng sự nhận diện từ đêm 25-5. Theo ông biết, hơn 30 năm qua chỉ có một trường hợp xảy ra ở Triều Tiên năm 2005. Bệnh nhân là một phụ nữ. Nhưng nó không gây ra dịch như ở Đức.
Ông Karch cũng biết nó là một thứ “quái vật” mang bộ gien của dòng 0104:H4 từng xuất hiện ở Triều Tiên năm 2005 và dòng EAEC 55989 từng xuất hiện ở nước Cộng hòa Trung Phi.
Vì quá mới, người ta chưa biết cơ chế lây nhiễm của nó và cách chữa trị. Cụ thể, ở miền Bắc nước Đức, nó lây từ bao giờ và như thế nào? Nguồn lây cũng chưa thể xác định. Chỉ biết một điều: Thành phố Hamburg và các vùng lân cận hiện nay là ổ dịch lớn nhất.
Kỳ tới: Nỗi oan của dưa leo Tây Ban Nha
và quét mã QR
Bình luận (0)