Đằng sau cái chết của Abu Sayyaf (*): Umm Sayyaf - bà chủ nô lệ

Các nghị sĩ Mỹ hồ nghi cuộc đột kích liều lĩnh của đặc nhiệm Delta Force vào Syria cách đây nửa tháng đã bị hớ bởi Abu Sayyaf, đối tượng bị tiêu diệt, chỉ là một nhân vật làng nhàng của IS còn Umm Sayyaf, vợ y, có thể không đáp ứng kỳ vọng của Mỹ.

Trả lời báo chí về vấn đề này, các quan chức Mỹ trả lời lấp lửng: “Chúng ta chỉ có thể biết được hớ hay không sau khi thẩm vấn Umm Sayyaf và một phụ nữ Yazidi, nô lệ của gia đình Abu Sayyaf”.

Umm Sayyaf bị đặc nhiệm Mỹ bắt sống trong cuộc đột kích đêm 15-5 và chở về một địa điểm bí mật ở Iraq bằng trực thăng cùng với một phụ nữ Yazidi cũng được giải cứu. Theo hạ nghị sĩ Adam Schiff, ủy viên Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, 2 phụ nữ vừa kể đang được HIG - Nhóm Thẩm vấn nghi phạm cao giá của FBI (Cục Điều tra Liên bang) - hỏi cung.

Ông Schiff cho biết: “Chúng tôi tin rằng nghi phạm người Iraq này có vai trò quan trọng trong tổ chức IS ngoài danh nghĩa là vợ Abu Sayyaf”. Trước đây, HIG từng được triển khai để thẩm vấn tù binh Al-Qaeda có máu mặt nhằm thu thập thông tin tình báo. Umm Sayyaf không phải là ngoại lệ.

Người tị nạn Yazidi ở Dohuk, thủ phủ tỉnh Dohuk - Iraq (Nguồn: REX)

25 triệu USD tiền chuộc mỗi năm

Ngày 18-5, tờ The Washington Post dẫn nguồn tin chính quyền Mỹ xác nhận nhóm HIG - gồm điều tra viên của FBI, CIA và Bộ Quốc phòng - đã có mặt ở Iraq và sẽ hỏi cung Umm Sayyaf trong nhiều tuần. Theo nguồn tin này, thủ tướng Iraq Haider al-Abadi ủng hộ cuộc thẩm vấn nên không có vấn đề gì về mặt pháp lý.

Mục đích chủ yếu của HIG là muốn biết IS đã làm gì với những con tin người Mỹ. Họ hy vọng qua lời khai của người vợ góa của Abu Sayyaf sẽ biết rõ tại sao IS chủ trương bắt cóc rồi giết con tin người nước ngoài, đặc biệt là Mỹ, Anh và các nước đồng minh của Mỹ.

IS đã chặt đầu các con tin người Mỹ rồi tung video lên mạng gây sốc chứ không đòi tiền chuộc. Charles Regini, cựu đặc vụ FBI chuyên đàm phán với các tổ chức khủng bố về con tin, cho biết bắt cóc đòi tiền chuộc mang lại cho IS khoảng 25 triệu USD/năm. Những thông tin thu thập được sẽ giúp Mỹ đối phó hữu hiệu với những trường hợp IS bắt cóc được người Mỹ sau này.

Đặc biệt, HIG muốn kiểm tra những thông tin liên quan đến cô Kayla Mueller - 26 tuổi, một nhà hoạt động nhân quyền và nhân viên cứu trợ nhân đạo Mỹ. Kayla bị IS bắt cóc hồi tháng 8-2013 trên đường di chuyển từ TP Aleppo - Syria về Thổ Nhĩ Kỳ. Theo tạp chí Foreign Policy, chủ mưu vụ bắt cóc là Abu Sayyaf. Đặc nhiệm Mỹ từng cử lực lượng giải cứu Kayla một lần nhưng không thành vì Abu Sayyaf di chuyển liên tục chỗ giam cầm Kayla.

Ngày 6-2-2015, IS công bố ảnh một ngôi nhà ở TP Raqqa - Syria, thuộc vùng kiểm soát của IS, bị máy bay Jordan không kích tan tành. Cô Kayla có mặt trong nhà đã chết. Bốn ngày sau, gia đình Kayla cho biết có nhận được email của IS (được Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ xác nhận là thật) kèm theo 3 bức ảnh chụp thi thể cô. Thẩm vấn Umm Sayyaf, HIG hy vọng sẽ làm sáng tỏ những điểm mơ hồ xung quanh cái chết của Kayla Mueller.

Nô lệ Yazidi

Cho đến giờ, Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn tin rằng Umm Sayyaf phụ trách mảng con tin và đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý con tin. Đối với con tin người Yazidi, một nhóm cộng đồng thiểu số người Kurd theo đạo Yazidi cổ xưa thờ thần Xwede bị đạo Hồi coi là tà giáo, Umm Yassaf còn được xem là chủ nhân nhóm con tin bị IS đối xử như nô lệ.

Theo báo cáo vào tháng 10-2014 của Liên Hiệp Quốc, khoảng 5.000-7.000 người Yazidi đã bị IS bắt giữ làm nô lệ khi chúng đánh chiếm các thành phố và thị trấn của người Kurd ở miền Bắc Iraq, nơi có nhiều người Yazidi sinh sống, đặc biệt là thị trấn Sinjar.

Phụ nữ và con gái Yazidi bị bắt có hai lựa chọn. Một là chấp nhận cải đạo Hồi và sẽ được gả làm vợ binh lính IS. Ai không chịu cải đạo bị đánh đập, cưỡng hiếp và rao bán như nô lệ. Haleh Esfandiari, một nhà hoạt động nhân quyền, cho biết: “Thiếu nữ gả cho lính sau khi bị giày vò thân xác chán chê bị chồng bán lại cho đồng bọn”.

Tại chợ Mosul (Iraq) và Raqqa (Syria), người ta thấy con gái Yazidi đeo bảng giá bị rao bán “như thể trâu bò”. Những cô gái này thường bị cưỡng hiếp tập thể và biến thành nô lệ tình dục cho binh lính IS. Trên tạp chí điện tử Dabiq của IS, tổ chức khủng bố này diễn giải một cách cực đoan rằng đạo Hồi cho phép sử dụng phụ nữ Yazidi như nô lệ tình dục bởi người Yazidi thờ ma quỷ. Điều này không được tín đồ Hồi giáo chân chính chấp nhận.