Địa chấn chính trị ở Ả Rập Saudi

Trong sắc lệnh hoàng gia công bố sáng 29-4, vua Salman chỉ định cháu trai - Bộ trưởng Bộ Nội vụ Mohammed bin Nayef, 55 tuổi - làm thái tử thay thế Thái tử Muqrin bin Abdulaziz. Bằng việc “phế ngôi” em trai út, vị vua 70 tuổi cũng đồng thời trở thành người con cuối cùng của Quốc vương quá cố Abdulaziz Al Saud trị vì đất nước.

Vua Salman còn xếp con trai mình, tức tân Bộ trưởng Quốc phòng Mohammed bin Salman, 30 tuổi, đứng hàng thứ hai trong danh sách kế vị kiêm chức phó thủ tướng thứ hai. Cho đến 4 tháng trước, hoàng tử trẻ này vẫn khiêm tốn giữ chức chánh án tòa án hoàng gia nhưng nay thăng tiến như vũ bão và trở thành gương mặt của Ả Rập Saudi trong chiến dịch không kích tại Yemen.

Tân Thái tử Mohammed bin Nayef (giữa) và Bộ trưởng Quốc phòng Mohammad bin Salman (phải)

Ảnh: Reuters

Gọi đây là “địa chấn chính trị với cường độ cực đại”, ông Khalil Jahshan, Giám đốc Trung tâm Ả Rập Washington (Mỹ), nhận xét trên kênh Al-Jazeera: “Ả Rập Saudi mà chúng ta biết cách đây vài giờ đã biến mất hoàn toàn. Sẽ có những tác động lớn không chỉ trong nước này mà còn trên thế giới”.

Theo đài BBC, những cải tổ này còn củng cố thế lực cho nhánh riêng của vua Salman. Người con duy nhất của vua Abdulaziz còn giữ trọng trách là hoàng tử Miteb, đứng đầu lực lượng vệ binh quốc gia.

Chấn động không kém, Ngoại trưởng kỳ cựu Saud al-Faisal, cũng là một hoàng tử đã giữ chức này từ tháng 10-1975, nhường chỗ cho Đại sứ Ả Rập Saudi tại Mỹ Adel al-Jubeir. Ông Jubeir là nhân vật ngoài hoàng gia đầu tiên ngồi vào ghế này.

Sự thay thế này chứng tỏ vua Salman muốn cứng rắn hơn với Iran sau khi đối thủ ngày càng gia tăng thế lực trong khu vực. Diễn ra giữa lúc Trung Đông cực kỳ biến động, quyết định của vua Salman nhiều khả năng được Mỹ tán thưởng. Theo Reuters, tân Thái tử Nayef có quan hệ mật thiết với Washington hơn bất kỳ nhân vật hoàng gia Ả Rập Saudi nào.

Thêm vào đó, giá dầu thô thế giới lập tức tuột dốc khi hay tin quốc vương Ả Rập Saudi còn chỉ định ông Khalid Al-Falih, Giám đốc Công ty Dầu mỏ Saudi Aramco, làm bộ trưởng y tế kiêm chủ tịch công ty dầu mỏ quốc gia - vị trí do Bộ trưởng Dầu mỏ Ali al-Naimi đảm nhiệm trước đây. Năm nay 79 tuổi, ông Naimi đóng vai trò quan trọng trong việc quyết tâm không cắt sản lượng khai thác của Ả Rập Saudi.