Đối thoại Mỹ - Trung nóng chuyện Triều Tiên

Giới chức ngoại giao, quốc phòng Mỹ và Trung Quốc đã bắt đầu vòng đầu tiên của Đối thoại Ngoại giao và An ninh ở Washington ngày 21-6 (giờ địa phương).

Thông điệp cứng rắn

Vấn đề Triều Tiên dự kiến dẫn đầu chương trình nghị sự giữa phái đoàn chủ nhà gồm Ngoại trưởng Rex Tillerson, Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis và các đại diện phía Trung Quốc là Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì và Đại tướng Phòng Phong Huy, Tổng Tham mưu trưởng quân đội.

Tờ Financial Times (Anh) ngày 21-6 nhận định tuyên bố của Tổng thống Donald Trump trên mạng xã hội Twitter - rằng những nỗ lực hỗ trợ của Trung Quốc trong việc giải quyết vấn đề Triều Tiên đã thất bại - là một cảnh báo trước thềm đối thoại.

"Ông ấy (Donald Trump) muốn tạo tiền đề cho Ngoại trưởng Tillerson truyền đạt thông điệp cứng rắn tới Trung Quốc, trong đó có khả năng của lệnh trừng phạt tiếp theo. Họ muốn tăng cường sức ép lên Triều Tiên, đồng thời muốn Trung Quốc giúp sức" - ông Evan Medeiros, cựu cố vấn về châu Á dưới thời Tổng thống Barack Obama, phân tích.

Hai máy bay ném bom B-1 của Mỹ cùng 2 chiến đấu cơ F-15 của Hàn Quốc bay trên không phận bán đảo Triều Tiên hôm 20-6 Ảnh: REUTERS

Đồng tình với quan điểm này, ông Dennis Wilder, cựu cố vấn Nhà Trắng về châu Á dưới thời Tổng thống George W. Bush, cũng cho rằng ông Donald Trump tìm cách tạo đòn bẩy cho "đội nhà" trước cuộc đối thoại.

Ông Wilder đánh giá việc Mỹ điều 2 máy bay ném bom B-1 tới bán đảo Triều Tiên hôm 20-6 rõ ràng nhằm gửi thông điệp tới Trung Quốc trong khi người phát ngôn không quân Mỹ Lori Hodge khẳng định động thái này không liên quan tới cuộc đối thoại ở Washington.

Cũng trong ngày 20-6, khẳng định mối đe dọa nguy hiểm, cấp bách nhất đối với hòa bình và an ninh ở châu Á - Thái Bình Dương là Triều Tiên, quyền trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tại Đông Á David Helvey nhấn mạnh Mỹ muốn Trung Quốc thay đổi tính toán về Triều Tiên và sử dụng sức mạnh vị thế đối tác thương mại lớn nhất của Bình Nhưỡng.

Giới chức Mỹ cho rằng Liên Hiệp Quốc đã liệt hàng trăm công ty và cơ quan của Triều Tiên vào danh sách đen nhưng phần nhiều trong số đó vẫn lén làm ăn qua đường Trung Quốc. Theo giới chuyên gia, đây là vấn đề còn nhiều vướng mắc cần được Washington và Bắc Kinh tập trung thảo luận một cách thẳng thắn.

"Mỹ chưa thuyết phục được Trung Quốc rằng mục tiêu của Mỹ không phải là thay đổi chế độ (Triều Tiên). Phía Mỹ cũng chưa hết nghi ngờ Trung Quốc muốn dùng vấn đề Triều Tiên làm đòn bẩy trong quan hệ hai bên" - chuyên gia Dennis Wilder tại Trường ĐH Georgetown (Mỹ) nói với đài VOA.

Cần trách nhiệm hơn

Theo Reuters, một vấn đề quan trọng khác mà Washington cũng hy vọng đạt được tiến triển trong đối thoại là tranh chấp ở biển Đông, nơi các hoạt động xây đảo nhân tạo phi pháp của Bắc Kinh ngày càng gây quan ngại. Quyền trợ lý ngoại trưởng Mỹ Susan Thornton hôm 19-6 khẳng định Washington muốn tất cả hoạt động xây dựng sai trái này phải chấm dứt.

Washington được cho là có phần giảm áp lực về vấn đề biển Đông từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của Bắc Kinh để giải quyết vấn đề tên lửa, hạt nhân Triều Tiên. Thế nhưng, theo tạp chí Forbes hôm 19-6, bắt đầu có những dấu hiệu cho thấy ông chủ Nhà Trắng có thể đã "kết thúc giờ giải lao" và gây áp lực trở lại lên Bắc Kinh ở vùng biển chiến lược.

Ngoài ra, theo bà Thornton, Washington còn muốn Bắc Kinh thể hiện vai trò lớn hơn trong cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Nữ quan chức này vạch rõ Trung Quốc có rất nhiều lợi ích ở Iraq và Mỹ cho rằng nền kinh tế số 2 thế giới nên hành động nhiều hơn để hỗ trợ liên minh quốc tế, hiện có 68 thành viên, đánh bại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Bà Thornton cũng lưu ý Bắc Kinh đang bị "bóng ma" khủng bố đe dọa, một trong những minh chứng gần nhất là vụ 2 công dân Trung Quốc bị IS giết hại ở Pakistan đầu tháng này.