Gánh nặng tảo hôn ở châu Phi

Mới 15 tuổi, Aine Armando Wasso đã bị mẹ bắt phải lấy chồng. Cô bé từ chối, bất chấp truyền thống lấy chồng sớm vốn phổ biến ở thành phố Derre, Mozambique, quê nhà của cô. Năm ngoái, vào thời điểm thu hoạch khoai lang, các chàng trai trẻ từ các làng lân cận đã bắt đầu đến ngỏ lời cầu hôn cô bé mới học lớp 7 này.

Aine Armando Wasso. Ảnh: McCLATCHY

 

Đòi quyền đi học

Theo báo McClatchy, Aine Armando Wasso đã kiên quyết phớt lờ những lời cầu hôn đó nhưng các chàng trai lại nhận được sự quan tâm của người mẹ. Một ngày nọ, bà nói với cô bé: “Học đủ rồi. Đến lúc con phải lấy chồng thôi”.

Đêm hôm đó, Aine nằm nhìn chằm chằm lên trần nhà và khóc nhiều giờ liền. Sau đó, cô bé đi đến một quyết định khó khăn nhất ở lứa tuổi của cô: Sẽ từ chối chuyện hôn nhân và đòi được tiếp tục đi học.

Rơi vào đói nghèo Ở châu Phi, hàng triệu cô gái bị buộc phải rời lớp học và lấy chồng sớm,  thường là để giảm gánh nặng về tài chính của gia đình vốn rất đông người. Theo các chuyên gia, qua những năm tháng mang thai, sinh đẻ, các cô dâu trẻ này lại đói nghèo, chuốc lấy những nguy cơ nghiêm trọng về sức khỏe và góp phần vào tình trạng bùng nổ dân số. Hiện nay, cứ mỗi giây có một đứa trẻ ra đời ở châu lục này.

Là con thứ sáu trong gia đình có chín người con, Aine đã nhìn thấy các chị lấy chồng khi chưa đến tuổi thành niên và họ đều nhanh chóng có thai. Cô nói với mẹ: “Vì sao con lại phải lấy chồng cơ chứ? Mẹ thấy đấy, người đó không biết đọc; ngày nào anh ta cũng uống rượu. Con sẽ bận bịu suốt ngày với con cái hoặc tối mặt với công việc đồng áng. Đó không phải là một cuộc sống tốt đẹp”.

Và khi cô bé học xong lớp 7, vị hiệu trưởng khuyến khích cô học tiếp lên cao hơn ở một ngôi trường cách đó hai giờ đi xe. Aine đã bắt đầu có ý nghĩ sẽ trở thành cô giáo, mặc dù chỉ có 16% số bé gái Mozambique đi học như vậy. Thế nhưng đó cũng là lúc mẹ cô bé bảo cô phải bỏ học. Đó là một phụ nữ gầy gò, với đôi mắt luôn nhìn xuống. Bà nói: “Một đứa con gái ở tuổi của nó mà chưa lấy chồng là chuyện không bình thường”.

Không muốn lấy chồng sớm

Tuy vậy, để chống đối, các cô bé cần phải có lòng dũng cảm vượt lên trên độ tuổi của mình. Olinda Serafin Macamo, một giáo viên ở Derre, nhấn mạnh: “Ở đây, mỗi một cô bé đều phải đấu tranh vì sự học của mình”.

Ở Mozambique, theo các cuộc thăm dò, hơn một nửa số cô gái lấy chồng trước khi tròn 17 tuổi. Hơn nữa, gần 1/5 các cô bé trở thành cô dâu khi chưa đến 15 tuổi.

Mẹ của Aine cho biết học phí mỗi năm 100 USD cũng là một vấn đề. Ngoài ra, đám thanh niên trạc tuổi người anh trai 28 tuổi của Aine xúm lại hỏi liệu Aine có kiếm chồng hay không. Aine nói như thì thầm: “Em bị sốc”.

Ở vùng hạ Sahara của châu Phi, các lớp học vẫn có nhiều nam hơn nữ, đặc biệt là ở các lớp cao. Theo số liệu của Liên Hiệp Quốc, 2/3 số bé gái đi học tiểu học nhưng chỉ chưa tới 1/3 tiếp tục học lên bậc trung học. Đó là tỉ lệ thấp nhất thế giới.

Ở đây, 3/4 người dân sống với mức thu nhập 1,25 USD mỗi ngày trong khi anh chồng không hề có trách nhiệm gì với vợ của anh ta. Nolita Vasco, một nhà hoạt động cộng đồng thuộc Tổ chức Tầm nhìn Thế giới ở Derre, kể: “Khi chúng tôi trò chuyện với các bậc cha mẹ, họ cho biết họ không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc gả đứa con gái nhỏ bé của họ để có thể kiếm được một cái gì đó cho bản thân”.

Carlota Francisco, một nhân viên của Tổ chức Tầm nhìn Thế giới, nhận định: “Các bà mẹ khó có thể hiểu được suy nghĩ của con gái. Chúng tôi hy vọng sẽ có nhiều cô bé khác noi gương Aine”.