Trung Quốc đang đối mặt ngày càng nhiều thử thách trên biển Đông khi các cường quốc liên tục điều tàu chiến và máy bay đến các vùng biển mà nước này yêu sách chủ quyền phi lý. Theo các nhà phân tích, ngoài Mỹ, nay Bắc Kinh còn phải để mắt đến các chiến dịch quân sự của Anh, Nhật Bản...
Mới đây nhất, hôm 30-9, tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Decatur của Mỹ đã đi vào phạm vi 12 hải lý quanh đá Gaven và đá Johnson ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam (đang bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép). Trong chuyến tuần tra hàng hải kéo dài 10 giờ nói trên của Mỹ, đã xảy ra một diễn biến mà đài ABC (Mỹ) gọi là "pha chạm trán ở cự ly gần nhất" giữa tàu chiến 2 nước từ trước tới nay trên biển Đông.
Trong tuyên bố cuối ngày 1-10, phía Mỹ cáo buộc tàu Trung Quốc "hành xử không an toàn và thiếu chuyên nghiệp" khi áp sát tàu Mỹ - chỉ cách khoảng 40 m - ở gần đá Gaven. "Tàu của quân đội Trung Quốc thực hiện một loạt hành động gây hấn trong lúc đòi tàu Decatur rời khỏi khu vực" - phó phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương (Mỹ), ông Nate Christensen, lên tiếng.
Đài ABC dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ mô tả sự đối đầu diễn ra trong thời gian ngắn. Một quan chức khác cho biết ban đầu tàu Trung Quốc chạy bên hông tàu Mỹ ở khoảng cách 450 m, sau đó vọt lên cắt ngang trước mũi USS Decatur. Tàu Mỹ phải di chuyển để tránh va chạm. Một ngày sau, Bộ Quốc phòng Trung Quốc cũng ra thông cáo xác nhận điều một chiếc khu trục lớp Luyang ra "cảnh báo USS Decatur".
Tàu USS Decatur đã có màn chạm trán cự ly gần với tàu chiến Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa Ảnh: US NAVY
Chỉ một ngày sau vụ việc kể trên, có tin Bắc Kinh hủy các cuộc đàm phán giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phụng Hòa. Liền sau đó, một quan chức Mỹ xác nhận ông Mattis hủy chuyến thăm Trung Quốc vốn được lên kế hoạch vào tháng 10. Giới quan sát cho rằng cuộc đấu đá thương mại Mỹ - Trung đã lan sang lĩnh vực quân sự và biển Đông nhanh chóng trở thành điểm nóng. Tuần trước, 2 chiếc máy bay ném bom B-52 của Mỹ cũng bay qua biển Đông.
Điểm khác biệt lần này là các đồng minh của Mỹ tham gia nhiều hơn. Trung Quốc lâu nay ngang nhiên đòi chủ quyền gần như toàn bộ biển Đông, đồng thời yêu cầu các nước không có tuyên bố chủ quyền ở đây đứng ngoài cuộc. Lời kêu gọi này có vẻ vô hiệu khi tuần trước, tàu khu trục Anh HMS Argyll tập trận cùng tàu sân bay trực thăng Kaga và tàu khu trục Inazuma của Nhật ở Ấn Độ Dương trước khi đến biển Đông.
Nhật cũng cho tàu ngầm Kuroshio tập trận lần đầu tiên ở biển Đông vào giữa tháng 9, theo báo South China Morning Post. Không chỉ vậy, Pháp và Úc gần đây đã bàn bạc để phối hợp tốt hơn trên vùng biển quan trọng đặc biệt với thương mại toàn cầu kể trên.
Theo ông Ngô Sĩ Tồn, Chủ tịch Viện Nghiên cứu biển Đông (Trung Quốc), chính những đòi hỏi chủ quyền ngày càng rõ nét của Bắc Kinh đã gây áp lực lên Mỹ và Washington kêu gọi các đồng minh như Nhật, Anh và cả Úc tham gia chiến dịch tự do hàng hải trên biển Đông. "Mỹ sẽ không rời biển Đông và tiếp tục là nhân tố quan trọng trong khu vực" - ông Ngô phỏng đoán.
Thực tế này tạo thành thế khó cho các nước Đông Nam Á, giữa một bên là quan hệ kinh tế với Trung Quốc và một bên là cam kết bảo đảm an ninh từ phía Mỹ - theo ông Collin Koh, chuyên gia an ninh hàng hải của Trường ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore). Ông Adam Ni, nhà nghiên cứu về chính sách an ninh và đối ngoại Trung Quốc tại Trường ĐH Quốc gia Úc, cũng cho rằng Mỹ - Trung gia tăng đối địch ở châu Á sẽ đẩy các nước Đông Nam Á vào cảnh phải chọn một trong hai.
"Với các nước ASEAN, ảnh hưởng mạnh mẽ của Mỹ sẽ đối trọng với tham vọng bành trướng của Trung Quốc. Đây được xem là diễn biến tích cực cho lợi ích và sự ổn định của họ. Nhưng một khi sự cạnh tranh chiến lược sôi sục thì hòa bình và ổn định của khu vực cũng bị ảnh hưởng" - ông Ni phân tích.
và quét mã QR
Bình luận (0)