Hành động ngang ngược của Trung Quốc ở biển Đông sẽ phản tác dụng

Nhận định về tình hình biển Đông hiện nay, phó giáo sư Vi Dân thuộc Viện Nghiên cứu Á-Phi thuộc trường ĐH Bắc Kinh cho rằng Trung Quốc sẽ là “nạn nhân lớn nhất” nếu như vụ việc này không được giải quyết sớm. Ông nói với báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng: “Nếu không giải quyết sớm, cho dù lời giải thích mà Chính phủ Trung Quốc đưa ra là gì đi chăng nữa thì uy tín và lòng tin đối với chính quyền này sẽ sụt giảm mạnh mẽ. Và điều này sẽ làm tồi tệ hơn tình hình biển Đông”.

Vụ Trung Quốc hạ đặt giàn khoan làm nóng Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 tại Myanmar cuối tuần rồi. Ảnh: EPA

Trong khi đó, nhận định về việc Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào hoạt động trái phép ở vùng biển Việt Nam, ông Thôi Đại Vĩ - Giám đốc Trung tâm Quan hệ Xuyên quốc gia của Trung Quốc thuộc trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hồng Kông cho rằng quan điểm cứng rắn của Bắc Kinh có thể khiến các mục tiêu ngoại giao của nước này tại khu vực bị đẩy vào tình trạng nguy hiểm. Nhà nghiên cứu nói thêm quan điểm quyết đoán của Trung Quốc có thể sẽ phản tác dụng nếu như nó khiến các nước Đông Nam Á chào đón chiến lược xoay trục của Mỹ tại châu Á.

Trước đó, học giả Trung Quốc Lý Lệnh Hoa nói rằng Trung Quốc là nước ký Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982, do vậy phải tôn trọng chủ trương thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các nước xung quanh.

Nhiều chuyên gia về các vấn đề Trung Quốc như Robert Ross của trường Cao đẳng Boston – Mỹ tin rằng Bắc Kinh đang phản ứng trước việc Mỹ kêu gọi làm rõ yêu sách đường lưỡi bò phi lý ở biển Đông. Theo ông Robert Ross, Bắc Kinh cũng có thể tức giận về việc Việt Nam đề nghị Nhật Bản cung cấp tàu tuần tra cho lực lượng tuần tra trên biển của mình hồi tháng 12-2013.

Theo báo The Financial Times, dù với bất kỳ tính toán nào, hành động của Bắc Kinh trong vụ giàn khoan HD-981 đã gây ra một phản ứng mạnh mẽ. Paul Haenle, Giám đốc Trung tâm Carnegie của trường ĐH Thanh Hoa ở Bắc Kinh, cho rằng giới lãnh đạo mới tại Trung Quốc đã phát động một “cuộc tấn công quyến rũ” nhằm vào Đông Nam Á năm 2013. Thế nhưng, các hành động gần đây đã cho thấy lời nói và hành động của họ mâu thuẫn nhau.

Ông David Lai, một chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc tại Trường ĐH Chiến tranh Quân đội Mỹ, nhận định với một nước dành 30 năm trấn an các nước láng giềng rằng họ chỉ tìm kiếm “một sự trỗi dậy hòa bình” cả về kinh tế lẫn quân sự, thì hành động ngang nhiên đặt giàn khoan ngay trong vùng biển Việt Nam, sau đó gửi khoảng 80 tàu hải quân và tuần tra đến bao vây làm nảy sinh nhiều câu hỏi lớn. Ông nói thêm rằng Trung Quốc đang chuyển từ đường lối “ít gây chú ý, tránh đụng độ” sang một đường lối hung hăng hơn”.