Hiệp ước hợp tác an ninh Mỹ - Philippines gặp trở ngại

Đồng thời Manila cũng tự tin hiệp ước này sẽ đứng vững trước những thách thức về mặt hiến pháp.

Hai đơn thỉnh cầu gởi lên tòa án tối cao Philippines hôm 27-5 tranh luận rằng Hiệp ước Tăng cường Hợp tác Quốc phòng (EDCA) vi phạm điều luật cấm các căn cứ quân sự nước ngoài vì nó cho phép quân đội Mỹ tiếp cận và sử dụng các cơ sở của các lực lượng vũ trang Philippines .

Người biểu tình phản đối EDCA trước Đại sứ quán Mỹ tại Manila hôm 27-5. Ảnh: AP

Hiệp ước nói trên cũng củng cố chiến lược của Mỹ nhằm xoay trục về phía châu Á – nơi đang chứng kiến những hành động gây hấn ngày càng nguy hiểm của Trung Quốc trong các vấn đề xung đột lãnh thổ với láng giềng ở biển Đông, trong đó có Philippines và Việt Nam.

Tổng tham mưu trưởng Philippines Emmanuel Bautista khẳng định hiệp ước sẽ giúp Manila thiết lập “khả năng kháng cự đáng tin cậy” đối phó với Trung Quốc. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Charles Jose tuyên bố ủng hộ tính hợp hiến của hiệp ước tuân thủ luật pháp Philippines này.

Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Peter Paul Galvez nói rằng chính phủ tự tin có thể bảo vệ EDCA trước Tòa án Tối cao. “Chúng tôi nhấn mạnh một lần nữa rằng toàn bộ quá trình đàm phán hiệp ước này đều thuộc khuôn khổ hiến pháp” - ông Galvez nhấn mạnh.

Phát biểu trong chuyến thăm một căn cứ hải quân ở tỉnh Palawan - một trong những căn cứ được cho là nằm trong khuôn khổ hiệp định hợp tác quân sự với Mỹ, Tổng thống Benigno Aquino III nói rằng việc một số người đặt ra nghi vấn đối với hiệp ước này không nằm ngoài dự đoán.

Hai lá đơn thỉnh cầu gởi lên tòa án tối cao nêu rõ một số quan chức Philippines cho rằng hiệp ước nói trên trái với hiến pháp. Bởi Hiến pháp nước này không cho phép các căn cứ quân sự nước ngoài trừ khi 2/3 thành viên Thượng viện thông qua. “Nghi vấn chính của chúng tôi không nhằm vào việc EDCA là hiệp ước hay không mà vần đề chủ yếu là chủ quyền và lợi ích quốc gia. Chúng tôi không yêu cầu EDCA phải được thượng viện thông qua. Chúng tôi chỉ muốn tránh triệt để những rủi ro” - Renato Reyes, một nghị sĩ ký vào bản kiến nghị hôm 27-5, cho hay.