Hy vọng mới cho Syria?

Lệnh ngừng bắn mới tại Syria dự kiến có hiệu lực từ ngày 12-9 và kéo dài ít nhất 7 ngày. Theo đó, chính phủ Syria sẽ chấm dứt các hoạt động giao tranh ở những khu vực nhất định do phe đối lập kiểm soát. Các bên đang giao tranh sẽ rút khỏi đường Castello ở TP Aleppo - nơi chiến sự đang diễn ra ác liệt - để thiết lập một khu vực phi quân sự xung quanh đó. Cả lực lượng chính phủ và các nhóm nổi dậy đều phải cung cấp đường đi an toàn và không được ngăn trở di chuyển tại đây.

Nếu lệnh ngừng bắn được duy trì trong 7 ngày liên tiếp, Mỹ và Nga sẽ thành lập một trung tâm để chia sẻ thông tin tình báo và điều phối chiến dịch không kích nhằm vào các mục tiêu khủng bố tại Syria. Các mục tiêu này phải được cả hai bên Nga, Mỹ thống nhất với nhau trước khi không kích diễn ra.

Ông Kerry cho rằng yếu tố quan trọng giúp hai bên đi đến thỏa thuận là sự bảo đảm của Nga. Theo đó, lực lượng Tổng thống Syria Bashar al-Assad sẽ không tiến hành sứ mệnh không kích tại những khu vực của phe đối lập và dân thường, đồng thời Washington phải thuyết phục các nhóm phiến quân được Mỹ hậu thuẫn rời xa các tổ chức cực đoan, như nhóm Fath al-Sham (trước đây gọi là Mặt trận al-Nusra) có liên hệ với mạng lưới al-Qaeda.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov tại cuộc họp báo ở Geneva hôm 9-9 Ảnh: REUTERS

Thỏa thuận trên là kết quả của nhiều vòng đàm phán giữa hai ngoại trưởng Mỹ và Nga kéo dài vài tháng qua. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thừa nhận nỗ lực tìm kiếm thỏa thuận về Syria gặp trở ngại bởi hai bên thiếu niềm tin vào nhau. Trong khi đó, một số quan chức Mỹ cho rằng Moscow tìm cách kéo dài cuộc đàm phán với hy vọng đạt được một thỏa thuận tốt hơn từ người kế nhiệm Tổng thống Barack Obama.

Điều dư luận quan tâm lúc này là liệu lệnh ngừng bắn mới nhất có đi vào vết xe đổ như những thỏa thuận trước đó hay không. Việc thuyết phục chính phủ ông Assad và phe nổi dậy tuân thủ lệnh ngừng bắn mới giờ đây có thể còn khó khăn hơn bởi giao tranh đang dữ dội tại TP Aleppo - nơi đông dân nhất Syria. Một vấn đề khác là thỏa thuận mới dường như không có cơ chế đối phó trong trường hợp lệnh ngừng bắn bị vi phạm. Ngay cả Ngoại trưởng Nga cũng không thể chắc chắn 100% rằng tất cả các bên sẽ tuân thủ lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, ông Lavrov đã phát đi tín hiệu lạc quan rằng chính quyền ông Assad đã được thông báo về thỏa thuận và sẵn sàng thực thi nó.

Trong khi đó, đặc phái viên Liên Hiệp Quốc về vấn đề Syria, ông Staffan de Mistura, hoan nghênh nỗ lực mới nhất của Mỹ và Nga sẽ tạo ra cơ hội giảm bớt tình trạng bạo lực và nỗi đau mà người dân Syria gánh chịu lâu nay.