IS bên bờ vực sụp đổ (*): "Bóng ma" bí ẩn

Cuối tháng này, Abu Bakr al-Baghdadi sẽ bước qua tuổi 46 nhưng tay trùm khủng bố chỉ hưởng dương 45 tuổi nếu nguồn tin của Bộ Quốc phòng Nga và của tổ chức Đài Quan sát Syria về nhân quyền (SOHR) là chính xác. Al-Baghdadi được cho là đã chết trong vòng 3 tháng qua nhưng thật sự tại sao y chết, chết trong hoàn cảnh nào thì không ai biết.

Ngày 12-11-2014, Inkhabar - bản tin Ấn Độ trực tuyến trên YouTube - cho biết al-Baghdadi đã chết kèm ảnh thi thể. Tin này không đúng sự thật Ảnh: INKHABAR

Tuy nhiên, al-Baghdadi không hổ danh là "ma" khi nhiều nhà quan sát quốc tế, bao gồm những chuyên gia chống khủng bố của Mỹ và các nước phương Tây, đều bán tín bán nghi về cái chết của nhân vật kỳ bí này. Ngay cả khi hãng tin al-Sumaria của Iraq tiết lộ "IS ra thông báo ngắn ở thị trấn Tal Afar, phía Tây Mosul (còn nằm trong tay IS), xác nhận al-Baghdadi đã bị giết nhưng không nêu chi tiết", nghi vấn vẫn còn đó.

Tộc trưởng vô hình

Al-Baghdadi là một nhân vật bí ẩn trên nhiều phương diện. Tên thật của y là Ibrahim Awwad Ibrahim Ali Muhammad al-Badri al-Samarrai, thuộc bộ tộc Al-Bu Badri, sinh ra ở vùng ven TP Samarra, tỉnh Saladin, cách Baghdad - Iraq 125 km về hướng Bắc.

Nhật báo Daily Telegraph trích dẫn lời những người cùng thời với al-Baghdadi cho biết thời trai trẻ, y là một người nhút nhát, mờ nhạt. Cho đến năm 2004, al-Baghdadi sống thui thủi trong căn phòng nhỏ của một thánh đường Hồi giáo ở Tobchi, một vùng dân cư nghèo khó gần thủ đô Baghdad.

Ahmad al-Dabacsh, thủ lĩnh tổ chức Quân đội Hồi giáo Iraq (IAI) từng chiến đấu chống liên quân Mỹ xâm lược Iraq năm 2003, đã mô tả al-Baghdadi: "Chúng tôi học chung ở Đại học Hồi giáo Baghdad nhưng không phải là bạn. Anh ta không kết bạn với ai. Tôi quen biết hầu hết các nhà lãnh đạo Hồi giáo. Zarqawi (cựu thủ lĩnh Al-Qaeda) chơi thân với tôi còn hơn anh em ruột. Nhưng tôi thật sự không biết al-Baghdadi là ai vì anh ta chẳng để lại ấn tượng gì".

Chuyện học hành của al-Baghdadi cũng bí ẩn như con người y. Năm 2014, tình báo Mỹ và Iraq cho biết y có bằng tiến sĩ về kinh Koran của Đại học Saddam. Theo lý lịch trích ngang lan truyền trên các website Hồi giáo cực đoan, al-Baghdadi có bằng cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ về nghiên cứu đạo Hồi của Đại học Hồi giáo Baghdad. Cũng có tài liệu nói y có bằng tiến sĩ giáo dục Trường Đại học Baghdad.

Patrick Skinner - chuyên viên cấp cao của Soufan, một tập đoàn tư vấn về an ninh - nhận xét: "Chính quyền Mỹ và Iraq chỉ mới biết al-Baghdadi về mặt thể chất chứ rất mù mờ về những thứ khác. Đó cũng là ý đồ của al-Baghdadi và ông ta đã làm được điều đó một cách hoàn hảo".

Chuyên gia Patrick Johnston thuộc Công ty RAND Corporation cũng nhận định tương tự: "Giới trẻ rất thích al-Baghdadi ở điều này: Bí ẩn đối với người ngoài và ngay trong tổ chức IS. Năm 2015, al-Baghdadi còn có thêm bí danh "Tộc trưởng vô hình".

Kẻ "bất tử"

Ma không bao giờ chết. Trong gần 3 năm qua, al-Baghdadi ít nhất bị truyền thông phương Tây đưa tin chết hoặc bị thương thập tử nhất sinh không dưới 5 lần nhưng không có nguồn tin nào đáng tin cậy. Điều này đã củng cố biệt danh "ma" của y.

Tin "báo tử" của Nga và tổ chức SOHR vừa qua cũng giống như mấy lần trước: Nguồn gốc thông tin không giống nhau, không có ảnh thi thể, không được truyền thông IS và các tổ chức Hồi giáo cực đoan khác chính thức công nhận.

Tin đồn al-Baghdadi chết do trúng bom, bị trọng thương, thậm chí bị đầu độc, rộ lên từ tháng 9-2014 khi máy bay Mỹ và đồng minh phương Tây bắt đầu không kích IS ở Iraq, Syria.

Ngày 18-3-2015, truyền thông phương Tây loan tin al-Baghdadi bị thương rất nặng trong một trận không kích của liên minh do Mỹ cầm đầu ở huyện al-Baaj, tỉnh Neneveh, gần biên giới Syria. Y bị thương nặng đến nỗi IS phải họp nội bộ bàn chuyện kiếm người thay thế. Tờ báo Anh The Guardian còn cho biết al-Baghdadi bị thương ở cột sống khiến y liệt chi dưới, không thể điều hành IS.

Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Mỹ đính chính al-Baghdadi không phải là mục tiêu ném bom nên "không chắc y bị như vậy". Ngày 20-7-2015, nhật báo Mỹ The New York Times nhận định thông tin al-Baghdadi bị trọng thương hay bị giết chỉ là tin đồn.

Ngày 11-10-2015, không quân Iraq tuyên bố đã tiêu diệt đoàn xe của al-Baghdadi ở tỉnh Anbar, giáp ranh Syria. Đoàn xe này hướng về phía Kerabla, nơi có một cuộc họp của IS. Có thể tay trùm IS đã bỏ mạng. Song, Mỹ không xác nhận thông tin này.

Ngày 14-6-2016, báo đài Trung Đông loan tin al-Baghdadi đã chết trong cuộc ném bom của Mỹ ở Raqqa trước đó 2 ngày. Hôm sau, báo Anh The Independent tiết lộ thông tin này suy đoán từ tấm ảnh đã bị chỉnh sửa đăng trên một thông báo được cho là của IS.

Ngày 11-6-2017, đài truyền hình Syria loan báo al-Baghdadi đã bị tiêu diệt trong một trận pháo kích. Ngày 29-6, hãng tin IRNA của Iran dẫn lời đại diện của Ali Khameini, thủ lĩnh cao tuổi nhất Hồi giáo Iran, xác nhận al-Baghdadi "đã chết thật sự rồi". Tuy nhiên, trong bản tin cập nhật sau đó, phần trích dẫn này đã bị xóa bỏ.

Cuối cùng, đây là bản tin giật gân nhất về số phận của tay trùm IS: Ngày 3-10-2016, hãng thông tấn Iraq MENA đưa tin al-Baghdadi và 3 thủ lĩnh tổ chức khủng bố Takfin ăn trưa ở huyện Be’aaj, tỉnh Nineveh. Họ đã ăn nhầm món bị ai đó đầu độc nhưng được cứu sống kịp thời. 

Kỳ tới: Mosul dưới ách IS