"Kẻ thù giả" gây báo động thật

Nga và Belarus ngày 14-9 bắt đầu cuộc tập trận chung mang tên Zapad (Phương Tây) sát bờ Đông của NATO - vốn từ lâu đã là điểm nóng căng thẳng giữa Moscow và phương Tây.

"Con ngựa thành Troy"

Cuộc tập trận lớn nhất trong năm giữa 2 nước có sự tham gia của 138 xe tăng, 231 xe thiết giáp, 241 hệ thống pháo và tên lửa đạn đạo chiến thuật, cùng 40 máy bay chiến đấu làm nhiệm vụ tuần tra cảnh giới trên không. Mục tiêu giả định của Zapad 2017 là những quốc gia hư cấu như Veishnoriya, Lubeniya và Vesbasriya liên minh với nhau để đe dọa an ninh nước Nga - theo kịch bản tập trận.

Thế nhưng, theo báo The New York Times, cuộc tập trận quân sự với "kẻ thù giả" này lại gây báo động thật sự đối với phương Tây. Nó diễn ra giữa lúc quan hệ Nga và phương Tây ngày càng xấu hơn khi Washington và Moscow liên tục tung đòn trừng phạt ngoại giao lẫn nhau.

Tướng Ben Hodges, Chỉ huy lực lượng quân đội Mỹ tại châu Âu, từng báo động Zapad có thể là một "con ngựa thành Troy", đưa lực lượng Nga tới Belarus nhưng không rút về hết sau 6 ngày tập trận, thiết lập một sự hiện diện quân sự thường trực ở ngay biên giới với các nước NATO. Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cũng cảnh báo Zapad 2017 có thể là bước khởi đầu để thôn tính Ukraine và nước này đã tiến hành tăng cường an ninh dọc biên giới.

"NATO sẽ giám sát chặt chẽ cuộc tập trận" - Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg nhấn mạnh về cuộc tập trận diễn ra sát biên giới các thành viên của khối như Ba Lan, Latvia và Lithuania. Nói với đài CNBC ngày 14-9, Tổng Thư ký NATO cho rằng Nga cần minh bạch về cuộc tập trận để tránh hiểu nhầm và những tính toán sai lầm.

Ông Stoltenberg cũng kêu gọi Nga tôn trọng một thỏa thuận có từ thời chiến tranh lạnh được gọi là Văn kiện Vienna, trong đó Nga và các nước phương Tây cam kết báo cáo tất cả cuộc tập trận có sự tham gia của hơn 13.000 quân hoặc 300 xe tăng và cho phép các quan sát viên nước ngoài giám sát.

Xe tăng tham gia cuộc tập trận Zapad 2017Ảnh: Belta.by

Thử nghiệm nhiều chiến thuật

Trong khi đó, cả Moscow và Minsk đều khẳng định cuộc tập trận lần này chỉ có tổng cộng 12.700 binh lính, gồm 7.200 quân Belarus và 5.500 quân Nga. Điều này có nghĩa là cũng giống các cuộc tập trận trước đó của Nga kể từ năm 1991 (sau khi Liên Xô tan rã), số binh lính tham gia ở dưới ngưỡng 13.000. Bởi vậy, Zapad 2017 sẽ không bị các quy định giám sát của Văn kiện Vienna ràng buộc.

Tuy nhiên, các nước Baltic và Ba Lan - vốn lo sợ những cái tên giả định trong cuộc tập trận Zapad "ám chỉ" mình - tin rằng số binh lính Nga tham gia có thể lên tới 100.000 người. Trong số các cuộc tập trận Zapad (được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1973), lớn nhất là sự kiện diễn ra năm 1981 - kéo dài trong 8 ngày với sự hiện diện của 100.000-150.000 binh sĩ Liên Xô và khối Hiệp ước Warsaw.

Bác bỏ những lo ngại của phương Tây, Moscow khẳng định Zapad 2017 hoàn toàn mang tính chất phòng thủ, không nhằm vào bất cứ quốc gia nào và các hoạt động chỉ diễn ra ở Belarus, Quân khu Tây và vùng Kaliningrad của Nga. Đây được cho là cơ hội để Nga thử nghiệm nhiều khái niệm chiến thuật mới, trong đó có những chiến thuật được rút ra từ kinh nghiệm ở Syria. Theo Bộ Quốc phòng Nga, trọng tâm của cuộc tập trận năm nay là cải thiện khả năng phối hợp giữa các lực lượng quân sự và hài hòa hệ thống quản lý binh lính.

Về phần mình, Belarus đã mời các đại diện quân sự nước ngoài đóng tại Minsk tới theo dõi cuộc tập trận và công bố một số chi tiết liên quan, trong đó có thông tin về các cuộc diễn tập không kích, chiến đấu bằng xe tăng diễn ra trong ngày 17 và 18-9. Tuy nhiên, hiện chưa rõ các "khách mời" có được tự do di chuyển và nói chuyện với các binh sĩ hay không.

Trong khi đó, đài RT đưa tin hàng loạt xe tăng và phương tiện chiến đấu cùng các thiết bị quân sự khác của Mỹ đã được triển khai tới TP Gdans - Ba Lan ngày 13-9, trong khuôn khổ cuộc tập trận Giải pháp Đại Tây Dương của NATO nhằm tăng cường hiện diện quân sự ở Đông Âu. Động thái của Washington được cho là đòn đáp trả, cũng là thông điệp cảnh báo mà nước này muốn gửi đến Nga trước thềm cuộc tập trận Zapad 2017.