Động thái cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran được đưa ra sau khi nhiều người Iran tràn vào đốt phá đồ đạc trong Đại sứ quán Ả Rập Saudi ở Tehran sáng cùng ngày, đồng thời nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cảnh báo sẽ trả thù vụ hành quyết giáo sĩ dòng Shiite Sheikh Nimr al-Nimr.
Thứ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amir Abdollahian ngày 4-1 cho rằng dư luận thế giới sẽ không quên sai lầm lớn của Riyadh khi xử tử giáo sĩ al-Nimr. Kênh Al Arabiya cùng ngày đưa tin các nhà ngoại giao Ả Rập Saudi đã sơ tán khỏi Iran và đáp xuống Dubai trên đường về nước.
Việc Riyadh xử tử giáo sĩ al-Nimr, nhân vật chủ chốt trong làn sóng biểu tình nổ ra năm 2011 ở miền Đông Ả Rập Saudi, đang làm dấy lên các cuộc biểu tình ở các nước có đa số người Hồi giáo dòng Shiite. Cao ủy Liên Hiệp Quốc về nhân quyền, ông Zeid Ra’ad Al Hussein, quan ngại trước việc Ả Rập Saudi tử hình 47 người trong 1 ngày, đồng thời cho rằng xử tử giáo sĩ al-Nimr là vi phạm nghiêm trọng Luật Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc.
Ngược lại, Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC, gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Saudi) cùng Liên đoàn Ả Rập ủng hộ cuộc chiến “chống khủng bố” của Riyadh. Trong ngày 4-1, Bahrain và Sudan cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran, còn Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất hạ cấp quan hệ ngoại giao với Tehran. Trong khi Trung Quốc, Đức, Pháp kêu gọi Riyadh và Tehran hạ nhiệt thì Nga tuyên bố sẵn sàng làm trung gian hòa giải.
Trong khi đó, Mỹ kêu gọi các nhà lãnh đạo trong khu vực giảm bớt căng thẳng. Báo The Washington Post cho hay nhiều quan chức Mỹ lo ngại việc đấu đá giữa Iran và Ả Rập Saudi không chỉ ảnh hưởng đến cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng mà còn gây trở ngại cho các nỗ lực ngoại giao nhằm kết thúc cuộc nội chiến Syria, nhất là khi Tehran và Riyadh mới lần đầu ngồi chung bàn đàn phám hồi tháng trước. “Ả Rập Saudi đang chơi trò nguy hiểm. Sẽ còn những hậu quả lớn hơn các phản ứng tức thời đang xảy ra” - một quan chức Mỹ giấu tên lo ngại. Đó cũng là e ngại của Ủy viên đối ngoại Liên minh châu Âu Federica Mogherini.
Căng thẳng giữa Iran và Ả Rập Saudi đã dâng cao nhiều năm qua khi 2 nước ủng hộ các thế lực đối đầu nhau trong các cuộc chiến và xung đột chính trị khắp Trung Đông. Diễn biến mới nhất này còn đẩy xung đột giáo phái leo thang. Theo đài CNN, giới chuyên gia đang theo dõi sát sao phản ứng của cộng đồng người Shiite ở chính Ả Rập Saudi.
Đài này dẫn lời ông Toby Matthiesen, chuyên gia cấp cao của Trường ĐH Oxford (Anh), cho hay cộng đồng nêu trên đang kêu gọi kiềm chế vì còn khoảng 20 người Shiite đang nằm trong danh sách tử hình của Riyadh. Tuy nhiên, ông Aimen Dean, một chuyên gia người Ả Rập Saudi, cho biết hầu hết người Shiite trong nước đang nóng lòng biểu tình và hệ quả sẽ là chính quyền đàn áp, kéo theo đổ máu.
Trước mắt, các tay súng đã tấn công cảnh sát ở làng Awamiya, nơi sinh của giáo sĩ al-Nimr, đêm 3-1, làm chết 1 thường dân và làm bị thương 1 đứa bé 8 tuổi. Tại Iraq, 2 đền thờ Sunni ở khu vực Hilla, phía Nam thủ đô Baghdad, bị cài thuốc nổ trong khi thầy tu Hồi giáo bị bắn chết ở Iskandariyah.
Căng thẳng giữa Iran và Ả Rập Saudi khiến giá dầu thế giới tăng hơn 2% trong phiên giao dịch đầu tiên của năm mới 2016 hôm 4-1. Ngược lại, thị trường chứng khoán các nước vùng Vịnh rớt giá mạnh.
và quét mã QR
Bình luận (0)