Liều lĩnh có tính toán

Kinh tế suy thoái dẫn đến những hoài nghi về hiệu quả của “Abenomics” - chương trình được ông Abe tiến hành kể từ khi nhậm chức nhằm khôi phục kinh tế đất nước, gồm 3 mũi tên nới lỏng tiền tệ, kích thích tài chính và cải cách cơ cấu.

Không ít cử tri đặt dấu hỏi về động cơ của ông Abe trong việc tiến hành cuộc bầu cử trước thời hạn tới gần 2 năm. Một cuộc thăm dò dư luận của hãng tin Kyodo cho thấy 63,1% người dân Nhật được hỏi cho biết không hiểu lý do hạ viện bị giải tán vào giữa nhiệm kỳ bởi không có chính đảng lớn nào phản đối quyết định hoãn tăng thuế tiêu dùng của ông Abe.

Theo giới phân tích, ông Abe tin rằng bầu cử sớm vào thời điểm này tốt hơn bởi cho phép ông thăm dò thái độ cử tri không chỉ đối với thuế tiêu dùng mà còn cả “Abenomics”. Một kết quả tích cực sẽ giúp ông thêm tự tin để thúc đẩy những chính sách chưa được lòng dân vào năm tới, như mở rộng vai trò của quân đội và tái khởi động một số nhà máy điện hạt nhân.

Ngoài ra, nhà phân tích Tobias Harris của Công ty Teneo Intelligence, bầu cử sớm còn là nỗ lực của ông Abe nhằm loại bỏ bất kỳ đe dọa tiềm tàng nào tại hội nghị lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào năm tới.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và các nghị sĩ LDP thể hiện quyết tâm thắng cử hôm 21-11

Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên, chiến lược này có nguy cơ phản tác dụng: Nền kinh tế u ám có thể khiến LDP mất ghế tại hạ viện, từ đó làm suy yếu vị thế chủ tịch LDP của ông Abe. “Nếu liên minh cầm quyền giành được ít ghế hơn, ông Abe sẽ phải đối mặt lời kêu gọi từ chức” -  ông Koichi Nakano, giáo sư về khoa học chính trị tại Trường ĐH Sophia (Nhật Bản), nhận định với hãng tin Bloomberg.

Ông Takao Toshikawa, Tổng Biên tập bản tin chính trị InsideLine, cho rằng kịch bản tồi tệ nhất của LDP là mất từ30-40 trong số 294 ghế tại hạ viện (mới bị giải tán) nhưng như thế cũng chưa đủ để ngăn đảng nay giữ thế đa số tại hạ viện (gồm 480 ghế). Đó là chưa kể đảng Công minh, đối tác trong liên minh cầm quyền, nhiều khả năng vẫn bảo toàn 31 ghế.

Đó là lý do nhiều nhà phân tích tin vào chiến thắng của liên minh cầm quyền, ngay cả khi cuộc thăm dò được báo Asahi công bố hôm 21-11 cho thấy tỉ lệ ủng hộ ông Abe xuống mức thấp kỷ lục (39%) trong nhiệm kỳ này. Khả năng đảng đối lập lớn nhất - Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) - lội ngược dòng trong cuộc bầu cử sắp tới hầu như không có bởi tỉ lệ cử tri ủng hộ họ vẫn kém xa LDP (chỉ đạt 13% trong cuộc thăm dò của báo Asahi).

Chuyên gia Harris nhận định: “Tôi không nghĩ LDP sẽ sụt giảm quyền lực, nhất là khi phe đối lập vẫn đang vật lộn với việc tìm kiếm ứng viên ra tranh cử. Cuộc bầu cử này tập trung nhiều vào chuyện củng cố quyền lực của ông Abe hơn là cuộc chiến giữa LDP và DPJ”.