Lối thoát duy nhất

Được xem là cơ sở mới cho sự hợp tác giữa Mỹ và Nga, thỏa thuận này không gây quá nhiều ngạc nhiên bởi nó đã được Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson bóng gió đề cập 2 ngày trước cuộc gặp nói trên.

Khi đó, theo ông Tillerson, Washington sẵn sàng thăm dò "những cơ chế chung" với Moscow trong nỗ lực "bình ổn" tình hình Syria.

Theo trang Daily Beast, chính quyền Tổng thống Donald Trump sau một loạt thay đổi chóng mặt trong chính sách đối với Syria rốt cuộc cũng trình làng một chiến lược mới, có thể tóm gọn ở 3 điểm sau: Để Tổng thống Syria Bashar al-Assad tiếp tục nắm quyền; chấp nhận ý tưởng về "những vùng an toàn" do Nga và các đồng minh đề xuất; dựa vào sự hợp tác với Moscow, trong đó có việc sử dụng binh sĩ Nga để tuần tra một số địa phương ở Syria.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin gặp nhau hôm 7-7 Ảnh: REUTERS

Mục tiêu của chiến lược mới là đánh bại hoàn toàn tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Trong bối cảnh IS đang mất ngày càng nhiều lãnh thổ tại Iraq và Syria, câu hỏi lúc này là làm gì với những vùng đất tái chiếm được. Riêng ở Syria, vấn đề thêm phức tạp bởi nguy cơ các phe phái được Mỹ và Nga hậu thuẫn có thể xung đột tại những địa phương từng bị IS kiểm soát. Vì thế, theo một quan chức cấp cao Mỹ biết về chiến lược mới, việc điều phối với người Nga sẽ kiểm soát nguy cơ trên, tránh để leo thang.

Ngay cả khi bước đi mới đạt hiệu quả thì vẫn còn một thắc mắc chưa rõ lời giải: Ai sẽ trông coi những địa phương được lực lượng do Mỹ ủng hộ giành lại từ tay IS? Washington chưa tính đến chuyện giao những lãnh thổ này cho chế độ ông Assad nhưng cũng không có chuyện lực lượng Mỹ đứng ra quản lý hoặc thực thi lệnh ngừng bắn tại đó. Theo chiến lược mới, các nhóm được Mỹ hậu thuẫn, như Lực lượng Dân chủ Syria, sẽ đảm nhận nhiệm vụ này.

Đằng sau chiến lược mới còn là một canh bạc lớn: chia tách Nga và Iran. Không ai trong chính quyền Tổng thống Donald Trump tin rằng họ có thể làm điều này trong ngắn hạn bởi hai nước đang là đồng minh hàng đầu của ông Assad. Dù vậy, Mỹ cho rằng lập trường không trao trả những vùng lãnh thổ chiếm lại từ IS cho ông Assad tỏ ra gần với quan điểm của Nga hơn. Iran hiện vẫn muốn toàn bộ lãnh thổ Syria chịu sự quản lý của chính quyền ông Assad nhưng Điện Kremlin xem đây là điều phi thực tế.

Vẫn còn quá sớm để biết chiến lược mới về Syria của chính quyền ông Donald Trump có thành công hay không. Có điều nó chắc chắn sẽ đối mặt phản đối từ không ít nghị sĩ Mỹ muốn cấm hợp tác quân sự với Nga hoặc phản đối ông Assad tiếp tục tại vị. Họ lập luận việc Washington bắt tay với Moscow không khác gì bật đèn xanh cho nước này và đồng minh Iran có vai trò lớn hơn tại Syria trong tương lai.

Đi xa hơn, trang Politico đánh giá thỏa thuận ngừng bắn nói trên là chiến thắng đáng kể của ông Putin bởi nó làm suy yếu khả năng bảo vệ lợi ích, an ninh của Mỹ trước Nga giữa lúc quan hệ hai nước còn căng thẳng vì một loạt vấn đề, như cáo buộc Moscow can thiệp cuộc bầu cử Mỹ năm 2016, tình hình Ukraine... Bất chấp những lo ngại này, tờ The Washington Post chỉ ra rằng sự hợp tác Mỹ - Nga có thể là cách thức duy nhất và tốt nhất để giảm bớt tình trạng bạo lực ở Syria, từ đó đưa quốc gia này dần thoát khỏi cuộc nội chiến kéo dài hơn 6 năm qua.