Mỹ sẽ hiện diện quân sự gần Trường Sa

Theo tuyên bố chung của Đối thoại Chiến lược Mỹ - Philippines, 5 căn cứ nói trên bao gồm căn cứ không quân Antonio Bautista gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam, căn cứ không quân Basa ở phía Bắc thủ đô Manila, căn cứ Fort Magsaysay ở TP Palayan, căn cứ không quân Lumbia trên đảo Mindanao và căn cứ không quân Mactan-Benito Ebuen ở tỉnh Cebu.

Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Amy Searight cho biết thỏa thuận đạt được dựa trên Hiệp định Hợp tác Quốc phòng Nâng cao 2014 (EDCA), trong đó cho phép Washington gia tăng sự hiện diện quân sự ở Philippines thông qua luân chuyển tàu và máy bay giữa 5 căn cứ cho mục đích nhân đạo và an ninh hàng hải.

Tàu chiến và trực thăng Mỹ đậu tại Vịnh Subic của Philippines. Ảnh: Naval Today

Tại hội nghị, bà Searight ca ngợi Manila là một đồng minh quan trọng của Washington. Bà cũng thông báo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter sẽ tới thăm Philippines vào tháng 4 tới để thảo luận kế hoạch hiện thực hóa các điều khoản trong thỏa thuận.

Song song đó, bà Searight cho biết Lầu Năm Góc đã đề xuất quốc hội Mỹ rót 50 triệu USD ngân sách quốc phòng để giúp xây dựng an ninh hàng hải ở khu vực châu Á. Trong đó, Philippines cũng có phần. Các hoạt động sẽ tập trung vào hướng cải thiện radar cùng các khả năng giám sát biển Đông.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel nhận định thỏa thuận hôm 18-3 đến vào thời điểm quan trọng trước khi Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ở The Hague – Hà Lan đưa ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc vi phạm chủ quyền ở biển Đông.

Tư lệnh Hải quân Mỹ John Richardson cũng bày tỏ lo ngại Bắc Kinh có thể lập Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở biển Đông nếu phán quyết trên bất lợi cho họ. Hôm 17-3, Hải quân Mỹ cho hay Trung Quốc có thể sắp cải tạo bãi cạn Scarborough mà nước này chiếm của Philippines từ năm 2012.

Đại sứ Mỹ tại Philippines Philip Goldberg nói với các phóng viên rằng nhân viên quân sự và vật tư của quân đội Mỹ sẽ sớm tới Philippines. Ông Goldberg mô tả thỏa thuận là nỗ lực quan trọng của Washington nhằm thúc đẩy chiến lược tái cân bằng châu Á và tăng cường quan hệ liên minh với Manila.

Năm 1991, Thượng viện Philippines bỏ phiếu đề nghị không cho quân đội Mỹ đặt căn cứ vĩnh viễn cũng như thường trú liên tục tại nước này.