Mỹ siết thị thực H-1B

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18-4 (giờ địa phương) ký sắc lệnh hành pháp, theo đó ra lệnh các cơ quan liên bang thực thi chính sách “mua hàng Mỹ, thuê người Mỹ”. Chính sách này kêu gọi xem xét lại chương trình cấp thị thực cho những lao động nước ngoài có tay nghề cao (gọi là chương trình thị thực H-1B).

Tuyển mộ nhân tài

Cụ thể, theo Reuters, sắc lệnh kêu gọi “thực thi nghiêm ngặt tất cả luật lệ liên quan đến việc nhập cảnh vào Mỹ của lao động nước ngoài nhằm tạo mức lương cao hơn và tỉ lệ việc làm cao hơn cho người lao động ở Mỹ”. Sắc lệnh kêu gọi các bộ Lao động, Tư pháp, An ninh Nội địa và Ngoại giao có hành động ngăn chặn “nạn gian lận và lạm dụng” trong hệ thống nhập cư Mỹ để bảo vệ người lao động Mỹ. Bốn bộ này được yêu cầu đề xuất các cải cách để bảo đảm thị thực H-1B được cấp cho những người nộp đơn có trình độ tay nghề cao nhất hoặc được trả lương cao nhất.

Cô Angie Gontaruk (phải, người Argentina) đang làm việc tại Công ty Sản xuất video CSpence Group ở TP San Francisco - Mỹ theo diện thị thực H-1B Ảnh: San Francisco Chronicle

Thị thực H-1B cho phép doanh nghiệp Mỹ tuyển dụng người lao động nước ngoài trong các ngành nghề đòi hỏi trình độ chuyên môn cao như công nghệ thông tin, y học, kỹ thuật… làm việc tại Mỹ trong một khoảng thời gian nhất định. Chính phủ Mỹ mỗi năm chỉ cấp 65.000 thị thực H-1B thông qua chương trình xổ số (lựa chọn ngẫu nhiên từ toàn bộ đơn nhận được), bên cạnh 20.000 thị thực dành riêng cho người có bằng thạc sĩ trở lên. Thị thực này có thời hạn 3 năm nhưng có thể được gia hạn thêm 3 năm.

Các công ty Mỹ cho biết họ sử dụng thị thực H-1B để tuyển mộ nhân tài nước ngoài. Tuy nhiên, phần lớn thị thực này rơi vào tay các công ty thuê ngoài dẫn đến sự chỉ trích những doanh nghiệp này sử dụng chúng để tuyển nhân sự cho những công việc công nghệ thông tin “cấp thấp”. Ngoài ra, chính quyền ông Trump còn cáo buộc một số công ty “vi phạm nguyên tắc của chương trình” khi tuyển mộ lao động nước ngoài chấp nhận tiền lương thấp hơn người Mỹ, từ đó “cướp” công ăn việc làm của người địa phương.

Có hại về lâu dài?

Cơ quan Nhập tịch và Di trú Mỹ (USCIS) hôm 17-4 cho biết đã nhận 199.000 đơn xin cấp thị thực H-1B cho tài khóa tiếp theo, giảm so với con số 236.000 đơn năm 2016. Đây là lần đầu tiên con số này giảm xuống dưới 200.000 kể từ năm 2014. Theo đài CNN, tiến trình tiếp nhận đơn diễn ra vào đầu tháng này giữa lúc chính quyền ông Trump cảnh báo sẽ giám sát chặt chẽ thị thực H-1B. Chẳng hạn, USCIS thông báo sẽ tăng cường thị sát nơi làm việc mà những người nộp đơn muốn vào làm. Trong khi đó, Bộ Tư pháp Mỹ nhắc nhở các công ty muốn tuyển dụng lao động nước ngoài không được phân biệt đối xử nhân viên trong nước.

Bà Betsy Lawrence, thành viên Hiệp hội Luật sư nhập cư Mỹ (AILA), cho rằng sự sụt giảm nói trên không có gì ngạc nhiên nếu tính đến môi trường không chắc chắn hiện nay. “Một số công ty công nghệ thông tin Ấn Độ đã thông báo giảm số lượng đơn xin cấp thị thực H-1B cho người lao động nước này” - bà Lawrence nói với đài CNN.

Đáng chú ý, USCIS vào tháng rồi thông báo tạm ngưng tiến trình xét duyệt nhanh thị thực H-1B từ ngày 3-4. Trước đó, việc đóng thêm mức phí 1.225 USD bảo đảm đơn xin cấp thị thực này được xử lý trong vòng 15 ngày sau khi được chọn thông qua chương trình xổ số. Theo các luật sư di trú, quá trình xét duyệt thông thường có thể mất đến 8 tháng. Tuy nhiên, USCIS hy vọng có thể giảm bớt thời gian xử lý nói chung trong lúc tiến trình xét duyệt nhanh bị tạm ngưng.

Theo các quan chức Mỹ, sắc lệnh mới là một phần nỗ lực của ông Trump nhằm thực hiện cam kết “nước Mỹ trên hết” thông qua cải cách chính sách nhập cư và khuyến khích mua hàng Mỹ. Tuy nhiên, đã xuất hiện những cảnh báo rằng việc hạn chế người lao động nước ngoài có thể gây hại cho các công ty Mỹ về lâu dài. Các công ty tại Thung lũng Silicon lâu nay vẫn kêu gọi cải cách nhập cư để thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ đến từ khắp thế giới. Dữ liệu mới nhất cũng cho thấy các công ty công nghệ lớn của Mỹ như Google, Apple, Amazon… hưởng lợi từ chương trình này. Ví dụ, 15% nhân viên tại Mỹ của Công ty Facebook trong năm 2016 sử dụng thị thực làm việc tạm thời.

Theo một cuộc khảo sát gần đây của Tổ chức Chính sách quốc gia Mỹ, hơn 50% công ty khởi nghiệp được định giá từ 1 tỉ USD trở lên có ít nhất 1 nhà sáng lập là người nhập cư. Nhiều công ty Mỹ trong những năm qua đã chi không ít tiền để vận động nâng mức trần cho số lượng thị thực H-1B (hiện là 85.000).