Mỹ - Trung còn nhiều khác biệt

Lễ đón chính thức Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới thăm Mỹ lần đầu tiên bắt đầu lúc 9 giờ ngày 25-9 (giờ Washington) tại bãi cỏ phía Nam Nhà Trắng với nghi lễ bắn 21 phát đại bác, hội đàm tại phòng Bầu Dục và quốc yến long trọng.

Tuy nhiên, hãng tin Reuters nhận định sự hào nhoáng và những lễ nghi cầu kỳ không đủ để khỏa lấp những căng thẳng giữa hai bên xuất phát từ hoạt động gián điệp mạng, chính sách kinh tế cũng như những tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở biển Đông. Chính Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng không tránh đề cập tới sự bất đồng giữa hai nước trong lễ đón tiếp nhà lãnh đạo Trung Quốc: “Dù cho hai nước hợp tác, tôi tin rằng chúng ta phải giải quyết khác biệt một cách thẳng thắn”.

Trước cuộc hội đàm chính thức nói trên, ông chủ Nhà Trắng đã đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc trong bữa tiệc tối 24-9. Theo cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Ben Rhodes, bữa tiệc thân mật này dù không chính thức nhưng được kỳ vọng là cơ hội để Mỹ - Trung gác sang một bên những gai góc và thực sự tìm hiểu quan điểm của nhau về các vấn đề thế giới. Tuy nhiên, các quan điểm đó hiện vẫn còn quá khác biệt.

Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) tại Nhà Trắng theo nghi lễ chính thức. Ảnh: REUTERS

Trước khi ông Tập bắt đầu chuyến công du, Nhà Trắng đã “phủ đầu” bằng tuyên bố sẽ trừng phạt các đối tượng của Trung Quốc xung quanh vụ tấn công mạng. Thậm chí ngay cả khi Chủ tịch Trung Quốc đang ở trên đất Mỹ hôm 23-9, Nhà Trắng còn công bố thêm hàng loạt thông tin về vụ tấn công mạng đình đám gần đây nhằm vào Văn phòng Quản lý nhân sự mà giới chức Mỹ thẳng thừng chỉ đích danh Trung Quốc đứng sau. Trong khi đó, hàng loạt ứng viên tổng thống Mỹ đồng loạt hối thúc Washington phải có lập trường quyết liệt hơn đối với Bắc Kinh.

Đài CNN của Mỹ cho rằng ngoài vấn đề tin tặc, có ít nhất 5 chủ đề khác cũng khiến ông Tập Cận Bình khó ăn nói khi được đề cập trong cuộc hội đàm tại phòng Bầu Dục, bao gồm tranh chấp tại biển Đông và biển Hoa Đông, kinh tế, nhân quyền, thương mại và hồi hương quan chức Trung Quốc tham nhũng chạy sang Mỹ.

Giới phân tích cho rằng hai bên có thể sẽ đạt một thỏa thuận hạn chế những cuộc đối đầu nguy hiểm trên không. Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm 24-9 nói đang xác minh vụ việc được Lầu Năm Góc xác nhận 2 ngày trước đó về việc chiến đấu cơ Trung Quốc “cắt mặt” nguy hiểm máy bay tuần tra Mỹ RC-135 trên biển Hoa Đông vào tuần rồi.

Tuy nhiên, chuyên gia Michael Green, cựu thành viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ, cho rằng các thỏa thuận nói trên chỉ có tác dụng tạm thời. “Nếu Trung Quốc tiếp tục các hành vi hiện tại và nếu tất cả những gì chúng ta có thể đạt được chỉ là băng dán vết thương chữa trị triệu chứng ngoài da thì Mỹ phải xem xét tới việc bắt họ phải trả giá” - ông Green nhấn mạnh.

Theo tiết lộ của giới chức Nhà Trắng, trong tuyên bố chung với Tổng thống Obama tại Washington, Chủ tịch Trung Quốc sẽ thông báo mở rộng chương trình thương mại hóa khí thải ra toàn quốc vào năm 2017 trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu. Đây được xem là điểm sáng hiếm hoi tại cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Trung bị phủ không ít bóng đen.