Myanmar tranh cãi vụ mua xe buýt Trung Quốc

Ông Phyo Min Thein được xem là nhân vật thân cận của Cố vấn nhà nước Aung San Suu Kyi. Hôm 7-8, Reuters cho biết Đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) đã xảy ra lục đục nội bộ khi một số nhà lập pháp khu vực Yangon đặt vấn đề về giá trị của thỏa thuận mua 2.000 xe buýt từ Trung Quốc và cáo buộc ông Min Thein thiếu giải trình và minh bạch.

Mặc dù không có bằng chứng cho thấy thỏa thuận vi phạm luật pháp Myanmar nhưng Đại sứ Liên minh châu Âu (EU) tại Myanmar Roland Kobia phàn nàn trong một bức thư gửi Bộ trưởng Thương mại Than Myint rằng kế hoạch mua sắm nói trên dường như thiếu minh bạch.

Ông Kobia viết trong bức thư đề thời gian hồi tháng 6: "Hiện tại, nền kinh tế trong nước (của Myanmar) vẫn bị chi phối bởi một số ít các nhà đầu tư nội địa và khu vực vốn cản trở sự cạnh tranh công bằng".

Ngoài ra, người đứng đầu khu vực Yangon, ông Phyo Min Thein, cũng bị cho là lợi dụng mối quan hệ thân thiết với bà Suu Kyi để ký kết thỏa thuận và thiếu trách nhiệm giải trình các vấn đề liên quan cho chính phủ.

Ông Phyo Min Thein. Ảnh: ABS-CBN

Xe buýt của Trung Quốc có giá bằng một nửa so với các thương hiệu quốc tế khác. Tuy nhiên, các kỹ sư kiểm tra xe buýt cho Myanmar chỉ ra rằng chúng sẽ bị hao mòn và phải thay thế sớm hơn so với các xe buýt cùng loại dựa trên tiêu chuẩn quốc tế.

Trong khi đó, ông Phyo Min Thein nhấn mạnh thỏa thuận với Trung Quốc mang lại nhiều lợi ích bởi nhận được chiết khấu và giao hàng nhanh.

Các quan chức Yangon hồi năm ngoái không đạt được kết quả trong các cuộc đàm phán với một số nhà cung cấp tiềm năng đến từ Pháp và Hà Lan vì họ không thể giao xe buýt đúng tiến độ ông Min Thein yêu cầu. Thay vào đó, Công ty Quản lý xe buýt Yangon (YBPC) đã mua 1.000 xe buýt từ 2 nhà cung cấp Trung Quốc do Đại sứ Bắc Kinh tại Myanmar, ông Hong Liang, lựa chọn. 1.000 chiếc xe buýt còn lại được mua theo thỏa thuận tư nhân giữa một công ty Trung Quốc và doanh nhân Kyaw Ne Win, cháu trai của một cựu lãnh đạo chính quyền quân đội tên Ne Win.

Khi bà Suu Kyi nắm quyền lực sau vụ bầu cử năm 2015, giới phân tích dự đoán các công ty phương Tây sẽ đầu tư mạnh vào Myanmar. Song với thỏa thuận xe buýt của khu vực Yangon, những người ủng hộ bà Suu Kyi ở phương Tây có thể sẽ "vỡ mộng" vì Myanmar muốn đẩy mạnh giao dịch thương mại với Trung Quốc.