Nga còn nương tay với Mỹ?

Chính phủ Nga không ngần ngại đáp trả về mặt ngoại giao ngay sau khi bị quốc hội Mỹ quyết định gia tăng trừng phạt.

Trả đũa đơn giản

Truyền thông phương Tây ban đầu đưa tin Tổng thống Nga Vladimir Putin khi trả lời phỏng vấn đài truyền hình nhà nước Rossiya 1 hôm 30-7 cho biết đã ra lệnh "cắt giảm 755 nhân viên ngoại giao Mỹ" tại nước này, đồng thời bày tỏ Moscow đã mất kiên nhẫn trong lúc chờ đợi quan hệ với Washington được cải thiện. Theo ông chủ điện Kremlin, hiện có khoảng "1.000 nhân viên ngoại giao Mỹ ở Nga" và động thái cắt giảm này nhằm gây khó cho hoạt động của các cơ sở ngoại giao Mỹ.

Thực tế là ông Vladimir Putin chỉ nói đến số lượng nhân viên ngoại giao bị cắt giảm và không nói rõ liệu toàn bộ họ có phải là người Mỹ hay không. Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga yêu cầu giảm số lượng nhân viên ngoại giao Mỹ ở nước này xuống còn 455 người, có hiệu lực từ ngày 1-9 và thu giữ 2 cơ sở ngoại giao của Washington.

Phản ứng trước phát biểu mới nhất của ông Putin, Bộ Ngoại giao Mỹ chỉ ra tuyên bố gọi đây là hành động đáng tiếc, không cần thiết; rằng Washington đang đánh giá tác động của sự hạn chế và cân nhắc biện pháp đáp trả.

Lưỡng viện quốc hội Mỹ vào tuần rồi đã thông qua các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Nga vì cáo buộc can thiệp bầu cử tổng thống năm 2016. Ông Putin bác bỏ cáo buộc này cũng như cho rằng tâm lý chống Nga ở Mỹ bị lợi dụng cho đấu đá chính trị trong nội bộ Washington.

Bất chấp bước đi trả đũa nêu trên, tờ The New York Times chỉ ra rằng tổng thống Nga vẫn chưa hoàn toàn từ bỏ ý tưởng cải thiện quan hệ với người đồng cấp Mỹ Donald Trump. Giới phân tích đánh giá cắt giảm nhân viên ngoại giao là một trong những biện pháp trả đũa đơn giản nhất. Ngoài ra, khi đưa ra thông báo trên, ông Putin không quên đề cập những lĩnh vực hai nước có thể tiếp tục hoặc mở rộng hợp tác như không gian, năng lượng...

Thời điểm ông Putin thông báo hành động trả đũa cũng quan trọng - sau khi quốc hội thông qua biện pháp trừng phạt nhưng trước khi ông Donald Trump có quyết định cuối cùng (Nhà Trắng cho biết tổng thống Mỹ có ý định ký ban hành dự luật này). Ông Alexander Baunov, nhà phân tích tại Trung tâm Carnegie Moscow (Nga), nhận định sự trả đũa này dường như nhằm vào quốc hội Mỹ chứ không phải ông Donald Trump.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) nói nước này còn có những lựa chọn khác để gây sức ép lên các lợi ích của Mỹ Ảnh: Reuters

Thông điệp cứng rắn

Nói thế không có nghĩa là sự đáp trả của Moscow chỉ dừng lại ở đó. Nhà lãnh đạo Nga cảnh báo nước này còn có những lựa chọn khác để gây sức ép lên các lợi ích của Mỹ nhưng không nói thêm chi tiết.

Số lượng mục tiêu của Mỹ bên trong Nga có thể không nhiều, nhất là trong trường hợp Moscow lo ngại Washington đáp trả gây hại đến môi trường đầu tư hoặc dẫn đến những tổn thất kinh tế tiềm tàng khác. Tuy nhiên, bên ngoài nước Nga lại là câu chuyện khác. Moscow có thể tìm cách thách thức Washington tại những nơi như miền Đông Ukraine hoặc Syria.

Căng thẳng Nga - Mỹ còn có nguy cơ leo thang sau chuyến thăm một số nước châu Âu của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence từ cuối tuần rồi - được cho là nhằm tái trấn an các đồng minh NATO và phát đi thông điệp mạnh mẽ đến Moscow.

"Tổng thống Donald Trump phái tôi đến Đông Âu, mang theo một thông điệp rất đơn giản, rằng chính sách nước Mỹ trên hết không đồng nghĩa nước Mỹ một mình" - ông Pence nói với đài Fox News sau khi đến Estonia hôm 30-7.

Đáng chú ý, ông Pence đề cập khả năng triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot đến Estonia khi hội đàm với Thủ tướng Juri Ratas của nước chủ nhà. Dù vậy, phát biểu với đài ERR, ông Ratas cho biết hai bên vẫn chưa đề cập thời điểm triển khai hệ thống trên trong bối cảnh Estonia lo ngại Nga "bắt nạt". Vào đầu tháng 7, Moscow đã đưa 2.500 binh sĩ đến sát biên giới 2 nước Estonia và Latvia để tập trận ở vùng Pskov.

Ông Michael McFaul, đại sứ Mỹ tại Nga thời Tổng thống Barack Obama, nói với tờ The Washington Post rằng thông điệp cứng rắn nhằm vào Nga của ông Pence sẽ được hoan nghênh tại 3 chặng dừng chân trong chuyến công du lần này - Estonia, Georgia và Montenegro. Tuy nhiên, điều này có thể khiến dư luận thêm mơ hồ về chính sách thật sự của chính quyền ông Donald Trump với Moscow.