Nghị sĩ Mỹ hối thúc liên minh Iran giúp Iraq

Ngay cả một số nhân vật chỉ trích chính quyền Tổng thống Barack Obama dữ dội nhất cũng lên tiếng ủng hộ việc liên kết với Tehran bởi theo họ, ISIL gây ra nguy cơ ngắn hạn đối với an ninh quốc gia Mỹ nhiều hơn hẳn so với Iran.

Theo AP, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ - ông Lindsey Graham - ngày 15-6 cho rằng Thủ tướng Iraq Nouri al-Maliki không thể đảm bảo sự thống nhất của nước này và để làm được điều đó có thể sẽ cần đến một liên minh giữa Mỹ và Iran.

Các tay súng ISIL tung hình ảnh hành quyết cả ngàn binh lính Iraq lên mạng. Ảnh: AP

Phát biểu trong chương trình "State of the Union" trên kênh CNN và chương trình "Face the Nation" trên kênh CBS, ông Graham khẳng định mặc dù việc Mỹ lập quan hệ đối tác với kẻ thù lâu đời Iran khiến ông khó chịu song Mỹ phải làm điều có thể làm để Baghdad không rơi vào tay phiến quân. “Người Iran có thể giúp sức để Baghdad không sụp đổ” – ông nói với Đài CNN.

Ông Graham cảnh báo những gì đang diễn ra ở Iraq – kết hợp với cuộc nội chiến Syria kế cận – có thể tạo điều kiện cho một sự kiện 11-9 khủng khiếp khác. Theo ông, Thủ tướng Maliki nên từ chức và Mỹ nên trực tiếp ra tay để dẹp yên ISIL.

Trước đó vào ngày 14-6, Tổng thống Iran Hasan Rouhani cũng mở lời rằng chính phủ của ông sẵn sàng hợp tác với Mỹ ở Iraq và ông sẽ trao đổi thư từ với Tổng thống Obama về vấn đề nay.

Kênh phối hợp trước mắt có thể mở ra tại Vienna – Áo khi các nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ và Iran bắt đầu cuộc hội đàm riêng về chương trình hạt nhân Iran trong ngày 16-6. Tuy nhiên, theo Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, vấn đề Iraq sẽ chỉ được bàn thảo bên lề để không làm nhiễu chủ đề chính.

Trong khi đó, theo Reuters, các nhân chứng cho hay phiến quân đã chiếm TP Tal Afar thuộc tỉnh Nineveh, miền Tây Bắc Iraq, ngày 15-6. Thành phố này từng được Mỹ khen ngợi là hình mẫu của chiến lược “minh bạch, giữ vững và xây dựng” ở Iraq. Theo Đài RT (Nga), có thể ISIL đã chiếm luôn tỉnh Diyala và đang tiếp tục tiến về Baghdad.

Trước tình thế này, Mỹ bắt đầu điều chỉnh nhân viên tại các lãnh sự quán của các thành phố khắp Iraq. Tại đại sứ quán ở Baghdad, an ninh được thắt chặt trong khi một số nhân viên được sơ tán tạm thời đến các lãnh sự quán ở Basra, Arbil... để nhường chỗ cho nhân viên an ninh.

Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên nói gần 100 lính thủy đánh bộ Mỹ và nhân viên quân sự đang đến đại sứ quán ở Baghdad. “Đại sứ quán Mỹ tại Baghdad tiếp tục mở cửa và giải quyết các sự vụ hàng ngày cho người Iraq cùng lãnh đạo của họ” – người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nói.