Nguy cơ lớn

Cáo buộc nổi lên hồi tuần trước. Theo người phát ngôn của cơ quan tị nạn Liên Hiệp Quốc (LHQ) James Lynch, 65 người di cư trên chiếc thuyền được hải quân Indonesia giải cứu hôm 31-5 đều khẳng định các chủ thuyền đã nhận tiền từ hải quân Úc.

Thuyền trưởng và một số thuyền viên sau khi bị bắt cũng khai đã nhận được 5.000 đô la Úc (khoảng 85 triệu đồng) mỗi người, đổi lại họ sẽ cùng những người trên tàu quay trở về Indonesia.

Cảnh sát Myanmar phát hiện một tàu cá chật ních người di cư trái phép ở bờ biển phía tây Rakhine

của Myanmar hồi cuối tháng 5 Ảnh: EPA

Phó Tổng thống Indonesia Jusuf Kalla hôm 15-6 cảnh báo tuồn tiền cho các đối tượng buôn người là một dạng mua chuộc. Còn các chuyên gia pháp lý cho rằng hành động này có thể không vi phạm luật pháp Úc nhưng đã đẩy những số phận cơ nhỡ, với không ít phụ nữ và trẻ em, vào nguy hiểm, đồng thời tiếp tay cho bè lũ buôn người. Thủ tướng Úc Tony Abbott cho tới nay không xác nhận và cũng không bác bỏ, chỉ nói Canberra đang sử dụng “một chiến lược sáng tạo” để ngăn chặn tàu thuyền nhập cư.

Nếu cáo buộc trên đúng thì cả vị thế quốc tế lẫn quan hệ của Úc với Indonesia đang đối mặt nguy cơ lớn. Giáo sư luật Donald Rothwell từ Trường ĐH Quốc gia Úc cho biết Indonesia có thể sẽ chống lại Úc theo Nghị định thư của LHQ về chống đưa người di cư trái phép bằng đường bộ, đường biển và đường không. Kịch bản này ít có khả năng xảy ra bởi Indonesia không mấy mặn mà với các hành động pháp lý, thậm chí trong cả một số cuộc xâm nhập của tàu hải quân Úc vào vùng biển Indonesia gần đây.

Tuy nhiên, theo GS Rothwell, tiếng tăm, uy tín và uy quyền của Úc trên trường quốc tế có thể sứt mẻ nghiêm trọng. “Nếu nước nào cũng theo chân Úc thì hoạt động bảo vệ người tị nạn quốc tế sẽ sụp đổ” - ông nhấn mạnh. Giới chức LHQ còn lo hành động này “gửi tín hiệu sai lệch” tới Myanmar, Indonesia, Malaysia và Thái Lan - những nước mà LHQ đang ra sức thuyết phục để cho phép người di cư tị nạn.

Quan hệ giữa Indonesia và Úc chắc chắn thêm căng thẳng, nhất là sau khi Jakarta làm ngơ trước yêu cầu “tha mạng” cho 2 công dân Úc bị kết án tử hình vì buôn lậu ma túy hồi tháng 4 qua.