Ông Donald Trump chiến thắng

Các thị trường tài chính, chứng khoán khắp thế giới rơi vào tình trạng hỗn loạn hôm 9-11 khi nhà đầu tư đối mặt kết quả bầu cử gây sốc ở Mỹ: Tỉ phú Donald Trump đánh bại đối thủ Hillary Clinton để trở thành tổng thống thứ 45 của nền kinh tế lớn nhất thế giới này (kết quả chính thức chỉ có vào tháng 1-2017).

“Đáng sợ” hơn Brexit

Theo Reuters, nỗi lo bao trùm là một chiến thắng của ông Trump có thể dẫn đến sự hỗn loạn trong hoạt động thương mại, kinh tế toàn cầu bởi tỉ phú này có quan điểm tăng cường bảo hộ mậu dịch và chống thương mại tự do.

“Sốc và kinh hoàng là những từ được dùng để mô tả diễn biến thị trường thế giới lúc này” - ông Matt Simpson, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Công ty ThinkMarkets (Anh), nhận định với đài CNN.

Nhiều người xem chuyện tỉ phú Trump nắm vị trí quyền lực nhất thế giới còn “đáng sợ” hơn cả chuyện cử tri Anh bất ngờ bỏ phiếu ủng hộ đất nước rời Liên minh châu Âu (gọi tắt là Brexit) hồi tháng 6.

Tâm trạng bất an thể hiện rõ ngay tại Mỹ, nơi giá cổ phiếu tương lai có lúc sụt đến 5% - mức giảm lớn hơn cả thời điểm các thị trường thế giới “bốc hơi” nhiều ngàn tỉ USD vì cú sốc mang tên Brexit.

Chịu chung số phận là chỉ số chứng khoán MSCI của châu Á - Thái Bình Dương (không tính Nhật Bản) giảm 2,5%. Thê thảm hơn, mức giảm của chỉ số Nikkei ở Nhật là 5,4%. Thị trường chứng khoán khắp châu Âu cũng đỏ rực.

Gia đình tỉ phú Donald Trump chào người ủng hộ tại TP New York hôm 9-11 Ảnh: REUTERS

Ông Carsten Brzeski, nhà kinh tế trưởng tại chi nhánh ở Đức của Ngân hàng ING (Hà Lan), dự báo các thị trường sẽ đối mặt sự hỗn loạn trong những ngày tới bởi họ không chắc ông Trump sẽ theo đuổi chính sách kinh tế gì sau khi nhậm chức.

Đối mặt tương lai u ám này, giới đầu tư đã đổ xô tìm kiếm những kênh đầu tư an toàn khiến trái phiếu chính phủ, vàng, đồng yen Nhật và đồng euro tăng giá trị. Ở chiều ngược lại, giá trị đồng peso của Mexico có lúc giảm đến 13% so với đồng USD - mức giảm trong ngày lớn nhất kể từ 20 năm qua.

Theo giới phân tích, Mexico đang lo lắng quan hệ kinh tế, thương mại với nước Mỹ dưới thời ông Trump sẽ bị tác động tiêu cực, nhất là khi tỉ phú bất động sản này chỉ trích người nhập cư Mexico và chỉ trích thương mại toàn cầu hiện nay.

100 ngày đầu nhiệm kỳ

Hiện vẫn còn quá sớm để biết được “Tổng thống” Trump sẽ hiện thực hóa đến đâu những lời đe dọa hoặc hứa hẹn được đưa ra trong thời gian tranh cử. Dù vậy, kế hoạch được công bố vào tháng rồi có thể hé lộ ít nhiều những gì ông sẽ làm trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ.

Về vấn đề nhập cư, tỉ phú này nhiều khả năng bắt đầu ngay tiến trình trục xuất tất cả người nhập cư bất hợp pháp từng có tiền án, tiền sự. Ngoài ra, ông sẽ cấm dân nhập cư từ các khu vực có nguy cơ khủng bố cao, như Syria.

Một lời hứa khác có khả năng thành hiện thực là ông Trump sẽ triệu tập một cuộc họp đặc biệt của quốc hội để bãi bỏ đạo luật cải tổ chăm sóc sức khỏe của người tiền nhiệm Barack Obama (còn gọi là Obamacare) - một phần nỗ lực nhằm xóa bỏ những dấu ấn trong 2 nhiệm kỳ của đương kim tổng thống Đảng Dân chủ.

Cải tổ chính trị cũng là ưu tiên hàng đầu của ông. Bước đi cải cách đầu tiên có thể là sửa đổi Hiến pháp để giới hạn nhiệm kỳ của tất cả thành viên lưỡng viện quốc hội, cấm tất cả quan chức chính phủ và quốc hội tham gia vận động hành lang trong 5 năm sau khi mãn nhiệm.

Trong bối cảnh tỉ phú Trump và không ít thành viên Đảng Cộng hòa có nhiều hục hặc trong thời gian vận động tranh cử, động thái trên có thể khiến nội bộ đảng cầm quyền thêm xáo trộn.

Không dừng lại ở đó, ông Trump còn đi ngược lại truyền thống của Đảng Cộng hòa khi phản đối tự do thương mại, muốn áp các chính sách bảo hộ đối với kinh tế đất nước. Vì thế, ông sẽ công bố ý định thương lượng lại Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), đồng thời hủy việc tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Về mặt đối ngoại, việc ông Trump theo đuổi đến đâu quan điểm “nước Mỹ là trên hết” vẫn còn là dấu hỏi lớn. Nếu thực hiện đúng những gì đã tuyên bố, Mỹ dưới thời ông Trump sẽ không còn bảo đảm việc bảo vệ cho các nước đồng minh NATO nếu họ bị tấn công.

Ông Trump cũng sẽ rút lực lượng Mỹ khỏi châu Âu và châu Á nếu các đồng minh không trả thêm “phí bảo vệ”. Ngoài ra, Washington sẽ tăng cường ném bom tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.