Ông Duterte phát ngôn bất ngờ về Scarborough trước khi thăm Trung Quốc

Trong buổi nói chuyện với cư dân TP Lamitan, tỉnh Basilan – Philippines, ông Duterte cho biết: “Chúng ta không thể chiến thắng”, đề cập tới vụ tranh chấp bãi cạn Scarborough (Philippines gọi bằng tên Panatag) vốn đang bị Trung Quốc kiểm soát.

“Tôi có cảm giác mọi chuyện sẽ ổn nếu chúng ta không đào sâu vụ bãi cạn Scarborough bởi chúng ta không thể chiến thắng” - ông Duterte nói. “Ngay cả khi tức giận, chúng ta cũng chỉ có thể lên tiếng mà không thể đánh bại Trung Quốc. Chúng ta sẽ yêu cầu họ cho phép ngư dân Philippines quay trở lại ngư trường truyền thống ở Scarborough”.

Ông Duterte giải thích mình đồng ý “nhượng bộ” để đổi lấy việc Bắc Kinh nới lỏng nhập khẩu các loại trái cây gồm chuối và dứa từ Manila. “Nếu được (Trung Quốc) hỗ trợ, tôi cam kết sẽ xây dựng bệnh viện và trường học từ những khoản vay của Bắc Kinh. Tôi sẽ giúp các bạn xây dựng một nhà máy điện” – Tổng thống Philippines nói với người dân Basilan.

Tổng thống Duterte phát hàng viện trợ cho người dân trong chuyến thăm tỉnh Basilan hồi tháng 7. Ảnh: PPD

Trước đó, ông chủ Điện Malacanang hỗ trợ 10 triệu peso (hơn 200.000 USD) cho nông dân trồng dừa ở các thành phố Lamitan và Isabel, bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh hại dừa “cocolisap”. Ông cũng bàn giao 70 thiết bị máy móc, tàu thuyền, 7 máy kéo, lúa, ngô và phân bón giúp nông dân mở rộng canh tác.

Dự kiến Tổng thống Philippines sẽ có chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 19 đến 21-10 để hâm nóng mối quan hệ giữa 2 nước. Do tiềm lực quân sự yếu nên Philippines từng kiện Trung Quốc lên Tòa Trọng tài Thường trực (PCA), The Hague – Hà Lan, đề nghị bác bỏ yêu sách chủ quyền phi pháp của Bắc Kinh ở biển Đông, trong đó có bãi cạn Scarborough.

Ngày 12-7, PCA ra phán quyết có lợi cho Manila, bác bỏ tính pháp lý của cái gọi là “đường chín đoạn” mà Bắc Kinh đơn phương thiết lập ở biển Đông.

Trong một diễn biến khác, người phát ngôn lực lượng thủy quân lục chiến Philippines Ryan Lacuesta vừa thông báo cuộc tập trận quân sự chung Phiblex giữa nước này với Mỹ sẽ kết thúc vào ngày 11-10, sớm hơn 1 ngày so với kế hoạch.

Cách đó vài ngày, Tổng thống Duterte tuyên bố các cuộc tập trận Mỹ - Phi trong năm nay sẽ là “những cuộc tập trận cuối cùng”. Phiblex diễn ra từ ngày 4-10 tại nhiều địa điểm ở đảo Luzon và tỉnh Palawan, dự kiến kết thúc vào 12-10.

Theo ông Lacuesta, 2 bên quyết định tổ chức bế mạc vì “tất cả các hoạt động đào tạo đã hoàn thành”. “Đây là một cuộc tập trận song phương nên cần 2 phía nhất trí. Đó cũng không phải là một kế hoạch cố định mà là lịch trình linh hoạt” – ông Lacuesta cho biết thêm.

Các binh sĩ Mỹ tham gia Phiblex đến từ Lữ đoàn viễn chinh thủy quân lục chiến số 3 đóng tại tỉnh Okinawa – Nhật Bản.