Ông Obama hết kiên nhẫn với Trung Quốc về biển Đông

Giới chức cấp cao của chính phủ Mỹ nói rằng Tổng thống Barack Obama vốn chưa mặn mà với kế hoạch tuần tra đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc ở biển Đông nhưng bước ngoặt đã diễn ra ngay trong bữa tối thân mật với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Nhà Trắng hôm 24-9.

Bữa tối thân mật tại Nhà Trắng hôm 24-9 là bước ngoặt lớn về vấn đề biển Đông. Ảnh: Xinhua

Bữa tối này diễn ra một ngày trước khi nhà lãnh đạo Trung Quốc được đón tiếp trong lễ quốc yến chính thức trong chuyến công du đầu tiên của ông tới Mỹ hồi cuối tháng 9 vừa qua. Tuy nhiên, quyết sách quan trọng về biển Đông đã được ông chủ Nhà Trắng đưa ra ngay sau bữa tối này. Chỉ có hai nhà lãnh đạo hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và một số cố vấn tham dự.

Không khó đoán là vấn đề bồi lấn và xây dựng trái phép của Trung Quốc ở biển Đông là chủ đề chính mà Tổng thống Mỹ muốn thảo luận trong bữa tối này. Việc Bắc Kinh xây đảo nhân tạo phi pháp từ lâu đã vấn đề gây tranh cãi chưa có điểm dừng, song câu chuyện còn căng thẳng leo thang khi Bắc Kinh có bắt đầu quân sự hóa một số đảo này. Theo báo Nikkei của Nhật Bản, trong suốt bữa tối, Tổng thống Obama đã đi sâu vào vấn đề này và hối thúc ông Tập chấm dứt các hoạt động quân sự hoá các đảo nói trên. Tuy nhiên, theo các nguồn tin chính phủ Mỹ, chủ tịch Trung Quốc coi như không nghe thấy.

Kết quả là ngay sau bữa tối, Tổng thống Obama không còn chần chừ gì nữa, ông yêu cầu trợ lý thân cận liên lạc với đô đốc Harry Harris, tư lệnh bộ chỉ huy Thái Bình Dương. Ngay lúc đó, ông chủ Nhà Trắng đã cho phép hải quân tiến hành đưa tàu vào áp sát các đảo nhân tạo ở biển Đông.

Với động thái áp sát khu vực 12 hải lý quanh đảo nhân tạo phi pháp của Trung Quốc tại biển Đông, Washington muốn gởi thông điệp rõ ràng tới Bắc Kinh và các nước láng giềng tại biển Đông rằng Mỹ không thừa nhận chủ quyền Trung Quốc ở khu vực này.

Theo các quan chức quân sự hàng đầu của Mỹ thì kế hoạch tuần tra vùng 12 hải lý quanh đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc ở biển Đông đã sẵn sàng từ tháng 6. Giới quân sự Mỹ lúc bấy giờ muốn hành động ngay nhưng Tổng thống Obama chưa cho phép. Ông chủ Nhà Trắng kỳ vọng vào cuộc gặp mặt đối mặt với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể giúp hải quân Mỹ không phải đi nước cờ như vậy.

Tuy nhiên, theo nhận định của chiến lược gia quân sự nổi tiếng của Mỹ Edward Luttwak, Tổng thống Obama đã nhận ra rằng thiện chí của Washington không nhận được sự hợp tác của Bắc Kinh. Và sứ mệnh tàu Mỹ tuần tra biển Đông này là bước ngoặt lớn trong thay đổi chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc.