Ông Tập Cận Bình hủy thăm Mỹ vì biển Đông?

Thông tin nói trên được đăng tải trên Đại công báo có trụ sở tại Hồng Kông hôm 27-5

Trung Quốc đã chính thức khiếu nại Washington sau khi một máy bay trinh sát P-8A Poseidon của hải quân Mỹ bay qua khu vực Trung Quốc đang xây đảo trái phép hôm 20-5, phớt lờ 8 cảnh báo yêu cầu rời khỏi nơi đó ngay lập tức. Chiếc máy bay Mỹ phản hồi rằng đó là vùng biển quốc tế. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh mô tả sự hiện diện của máy bay giám sát Mỹ là nguy hiểm và vô trách nhiệm. Song song đó, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Hồng Lỗi, phát biểu trước báo giới rằng hoạt động do thám của Mỹ “gây ra mối đe dọa tiềm ẩn cho các đảo và rạn san hô (mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép), làm gia tăng khả năng dẫn tới sự đánh giá sai lầm, có thể gây ra các tai nạn hàng hải hoặc hàng không”.

Trước tình thế hiện nay, Đại công báo nhận định nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, rất có khả năng sự cố nghiêm trọng xảy ra giữa Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) và một máy bay do thám Mỹ sẽ “gây nguy hiểm” cho chuyến thăm dự kiến của Chủ tịch Tập Cận Bình tới Washington cuối năm nay.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh ngày 17-5 Ảnh: CNS

Ông Tập Cận Bình đã thông báo về chuyến thăm đến ông Obama qua điện thoại hồi tháng 2. Theo lẽ thường, các nước sẽ cố gắng xoa dịu mọi vấn đề trước cuộc gặp gỡ của các nguyên thủ quốc gia để tránh sự khó xử kéo dài. Tuy nhiên, việc Mỹ thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông ngay sau khi Ngoại trưởng John Kerry thảo luận về chủ đề này với Chủ tịch Trung Quốc và Thủ tướng Lý Khắc Cường tại Bắc Kinh hồi đầu tháng này cho thấy tình hình có thể đã vượt khỏi tầm kiểm soát.

Vasily Kashin, nhà phân tích cấp cao tại Trung tâm Phân tích Chiến lược và công nghệ tại Moscow, tin rằng Trung Quốc có thể nổ súng hoặc có bất cứ sự điều động nguy hiểm nào để xua các máy bay trinh sát của Mỹ tiến hành giám sát tại những nơi mà Bắc Kinh hung hăng tuyên bố chủ quyền phi pháp. Washington có thể cho rằng Bắc Kinh sẽ không dám làm gì quá quyết liệt nhưng Trung Quốc chắc chắn sẽ phản ứng nếu Mỹ tiếp tục can thiệp vào biển Đông.

Trong diễn biến liên quan, sau khi Philippines tuyên bố tiếp tục cho máy bay thương mại và quân sự bay qua biển Đông bất chấp cảnh báo của Bắc Kinh, Trung Quốc dọa rằng Philippines không nên vô cớ gây sự. “Tôi muốn nhắc nhở Philippines rằng Trung Quốc không bắt nạt nước nhỏ, nước nhỏ chớ vô cớ gây sự” – người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh phát biểu tại cuộc họp báo hôm 26-5 tại Bắc Kinh.