Phương Tây bất lực trước IS?

Phát biểu tại cuộc họp báo ở Washington - Mỹ hôm 21-8, cả Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Martin Dempsey cho biết Nhà nước Hồi giáo (IS) đã vượt qua tất cả những nhóm khủng bố trước đây để trở thành mối đe dọa mà Washington chưa từng biết đến kể từ khi xảy ra thảm họa 11-9-2001.

Theo họ, IS không chỉ là một nhóm khủng bố mà còn là một lực lượng vũ trang có tổ chức với nguồn tài chính dồi dào.

Ông Hagel nhận định các cuộc không kích của Mỹ đã ngăn chặn đà tiến của IS ở Iraq nhưng nhóm này có thể tái tập hợp và không loại trừ khả năng chúng tấn công bên trong lãnh thổ Mỹ.

Trong khi đó, ông Dempsey nhấn mạnh không thể đánh bại IS nếu không tấn công căn cứ của chúng ở Syria. Theo đài CNN, phát biểu trên cho thấy Mỹ đang để ngỏ khả năng công kích các tay súng IS ở Syria dù 2 quan chức trên khẳng định các vụ ném bom hiện vẫn gói gọn ở Iraq.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel (trái) và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ,

tướng Martin Dempsey, tại cuộc họp báo hôm 21-8. Ảnh: Reuters

Giới truyền thông Mỹ nhận định cục diện trên đã vô tình đặt Mỹ vào lựa chọn khó khăn: đứng cùng chiến tuyến với Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong cuộc chiến chống lại kẻ thù chung IS. Đây là điều ít ai ngờ vì một năm trước, Mỹ đã lên án Damascus sử dụng vũ khí hóa học và kèm theo đe dọa can thiệp quân sự.

“Chính quyền của Tổng thống Barack Obama không thể công khai bắt tay ông Assad vào lúc này nhưng xét về logic, đường lối chính sách của Nhà Trắng ở Syria đang dẫn dắt Washington đi theo con đường ấy” - ông Tony Badran, nhà nghiên cứu về Syria và Hezbollah tại Tổ chức Bảo vệ các nền dân chủ (Mỹ), nhận định với đài Fox News.

Tương tự, Ghaleb Kandil - một phóng viên người Lebanon có quan hệ gần gũi với chính phủ Syria - cho rằng phương Tây sớm muộn gì cũng phải làm việc với ông Assad nếu muốn đối phó IS. Để đổi lấy sự hợp tác này, theo Kandil, ông Assad sẽ đòi hỏi sự công nhận đầy đủ về chính trị.

Chính quyền Mỹ cho đến giờ vẫn không thay đổi mục tiêu ông Assad phải ra đi. Nữ phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf bác bỏ nhận định Mỹ và Syria ở cùng phe, đồng thời cho rằng chính Damascus phải chịu trách nhiệm cho sự trỗi dậy của IS. Tuy nhiên, bà thừa nhận hai bên có thể có chung một số mục tiêu.

Khác với thái độ cứng rắn dành cho Syria, Mỹ tỏ ý sẵn sàng làm việc với Iran dù Tehran đang là đồng minh hàng đầu của Damascus. Bà Harf nói: “Nếu họ quan tâm đến việc tiêu diệt IS thì chúng tôi có thể thảo luận vấn đề này”.

Phía Tehran cũng có vẻ hưởng ứng nhưng lại đòi phương Tây dỡ bỏ cấm vận. Ngoại trưởng Iran Javad Zarif nói với hãng tin IRNA: “Toàn bộ lệnh trừng phạt áp đặt lên Iran phải được dỡ bỏ để đổi lấy sự giúp đỡ của chúng tôi ở Iraq”.

Nhận định về thái độ trên của Mỹ, ông Eyal Zisser - một chuyên gia về Trung Đông tại Trường ĐH Tel Aviv (Israel) - nói với báo The Jerusalem Post rằng phương Tây đang tỏ ra bất lực và không biết làm gì để loại trừ IS. Ông lo ngại phương Tây rốt cuộc không còn lựa chọn nào khác ngoài bắt tay với Syria và nhượng bộ Iran dưới chiêu bài chống khủng bố.

Khả năng này đang gây không ít lo ngại. Cựu đại sứ Mỹ ở Syria Robert Ford cho rằng ông Assad là người mà Washington không nên liên kết bởi chế độ của ông từng bí mật hợp tác với Al-Qaeda.