Tác nhân mới của khủng hoảng Ukraine

Chuyến thăm Nga từ ngày 20 đến 22-3 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có ý nghĩa quan trọng đặc biệt đối với cả Moscow lẫn Bắc Kinh chứ không chỉ đơn thuần đối với Nga.

Ông Tập Cận Bình đã giúp Tổng thống Nga Vladimir Putin ứng phó công hiệu những khó khăn Moscow đang phải đối mặt trong nước, tại Ukraine cũng như trên thế giới bởi những biện pháp chính sách của Mỹ và các đồng minh áp dụng lâu nay nhằm cô lập, trừng phạt Nga về chính trị, ngoại giao, kinh tế, thương mại và tài chính.

Nga và Trung Quốc càng thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương thì những biện pháp chính sách nói trên càng giảm suy mức độ tác dụng.

Sự kiện chính trị ngoại giao mới giữa Nga và Trung Quốc còn được thế giới bên ngoài chú ý đến bởi tác động trực tiếp của nó tới diễn biến và triển vọng kết thúc của cuộc xung đột Nga - Ukraine. Vài tuần trước chuyến thăm nói trên, Trung Quốc công bố tài liệu với tiêu đề chính thức "Giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine".

Sáng kiến ngoại giao này bị Mỹ và phe phương Tây bác bỏ nhưng lại được ông Putin coi là cơ sở cho việc giải quyết hòa bình cuộc xung đột ở Ukraine.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại thủ đô Moscow hôm 21-3 Ảnh: REUTERS

Ông Putin và ông Tập Cận Bình chủ ý công khai biểu lộ sự thống nhất quan điểm về các vấn đề chính trị và an ninh thế giới. Đương nhiên, họ đã trao đổi với nhau về tình hình Ukraine và điều khiến Mỹ, Liên minh châu Âu, NATO và đồng minh quan ngại sâu sắc nhất là khả năng Trung Quốc viện trợ quân sự cho Nga.

Những phát biểu của ông Putin và ông Tập Cận Bình trong chuyến thăm về quan hệ song phương, về phương Tây, về chính trị thế giới và về Ukraine đều cho thấy Trung Quốc không để cho Mỹ và phương Tây phân rẽ Bắc Kinh với Moscow, tranh thủ hoặc lợi dụng Trung Quốc để đối phó và đối địch Nga.

Trung Quốc đã bắt đầu chủ động tiến hành những bước đi nhằm tới vai trò và ảnh hưởng chính trị thế giới mà cuộc xung đột ở Ukraine là cơ hội để Bắc Kinh hướng đến mục tiêu ấy. Mọi kịch bản kết cục cuộc xung đột đều phụ thuộc vào Nga.

Không bên nào khác ngoài Moscow có thể giúp Bắc Kinh dễ dàng gây dựng được vai trò và ảnh hưởng lớn nhất trong việc giải quyết hòa bình cuộc khủng hoảng này.

Khi tạo cơ hội như thế cho Bắc Kinh, Nga vừa tranh thủ được sự hậu thuẫn của Trung Quốc về nhiều phương diện vừa ngăn ngừa Mỹ và phương Tây phân rẽ Bắc Kinh với Moscow. Nói theo cách khác, Trung Quốc muốn và đã được Nga giúp cho trở thành tác nhân mới tác động đến diễn biến và kết cục cuộc xung đột ở Ukraine.

Mỹ và phương Tây muốn Trung Quốc tác động tới Nga để Moscow chấm dứt xung đột ở Ukraine. Điều họ không muốn là Trung Quốc cùng với Nga tạo thành cặp bài trùng dẫn dắt, chi phối và tác động tới diễn biến và kết cục của cuộc xung đột ở Ukraine.

Phe này bác bỏ sáng kiến ngoại giao của Trung Quốc là vì thế và ông Tập Cận Bình chưa đàm thoại với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng vì thế.

 Hai nhà lãnh đạo Nga và Trung Quốc xem ra đều có ý đặt mọi giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc xung đột ở Ukraine và mọi kịch bản cuối cùng cho cuộc xung đột ấy trong thiết kế chung của họ về trật tự mới trên thế giới và ở châu Âu.