Thiếu tiền, an ninh Mỹ bị đe dọa

Nguy cơ Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) bị đóng cửa đang gia tăng khi các nghị sĩ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung về chuyện cấp ngân sách cho cơ quan này trước hạn chót là nửa đêm 28-2 (giờ địa phương).

Tranh cãi về vấn đề nêu trên xuất phát từ sự bất mãn của nhiều nghị sĩ đối với kế hoạch cải cách nhập cư của Tổng thống Barack Obama. DHS trở thành “cái thớt” trút giận bởi cơ quan này có nhiệm vụ bảo vệ người dân và biên giới Mỹ.

Dự luật cấp ngân sách 40 tỉ USD cho DHS được Hạ viện Mỹ thông qua trước đó với điều khoản kèm theo là loại bỏ kế hoạch bảo vệ hàng triệu người nhập cư trái phép khỏi nguy cơ bị trục xuất mà ông Obama công bố.

Tuy nhiên, phe Dân chủ hôm 23-2 lần thứ tư đã ngăn cản thượng viện thông qua dự luật này, khiến tương lai của DHS vẫn là dấu hỏi lớn. Ngay cả khi dự luật trên được thông qua, khả năng nó qua ải Nhà Trắng là rất thấp bởi tổng thống Mỹ đã đe dọa phủ quyết nếu dự luật vẫn còn những điều khoản cản trở chính sách nhập cư của ông.

Nhân viên tuần tra biên giới tại TP Murrieta, bang California - MỹẢnh: AP

Việc DHS bị đóng cửa, nếu có, là một diễn biến gây nhiều lo lắng bởi các mối đe dọa nhằm vào an ninh nước Mỹ đang gia tăng. Theo báo The New York Times, nếu không có tiền hoạt động, khoảng 15% trong số 230.000 nhân viên của DHS sẽ nghỉ phép. Số còn lại tiếp tục công việc nhưng không nhận được lương, như nhân viên an ninh sân bay, cảng biển, tuần tra biên giới, bảo vệ bờ biển… Ngoài ra, ngân sách dùng để tuyển dụng nhân viên biên giới mới, huấn luyện và mua thiết bị sẽ bị đóng băng, trong lúc các chương trình quản lý khẩn cấp thiết yếu sẽ bị đình trệ.

Bộ trưởng DHS Jeh Johnson cảnh báo việc thiếu tiền khiến hầu hết nhân viên làm việc tại các trụ sở khắp nước của bộ này phải nghỉ phép, đe dọa khả năng chống khủng bố trong nước. Vì thế, ông Johnson kêu gọi quốc hội tách bạch cuộc tranh luận về nhập cư với chuyện cấp ngân sách cho DHS.

Tương tự, ông Obama hôm 23-2 cảnh báo việc DHS đóng cửa sẽ “tác động trực tiếp đến kinh tế, an ninh quốc gia bởi những gì họ làm giúp chúng ta được an toàn”. Chia sẻ nỗi lo này, một số nghị sĩ ôn hòa của phe Cộng hòa ủng hộ thông qua một dự luật không kèm theo điều kiện ràng buộc nào hoặc gia hạn việc cấp ngân sách cho DHS sau mỗi 1 hoặc 2 tháng - một bước đi có thể giúp họ có thời gian để thách thức kế hoạch cải cách nhập cư của ông Obama tại tòa án.

Không dừng lại ở đó, cuộc đối đầu giữa Nhà Trắng và quốc hội do phe Cộng hòa kiểm soát có thể tiếp tục leo thang nếu ông Obama phủ quyết dự luật xây đường ống dẫn dầu Keystone XL từ Canada đến Mỹ một khi nhận nó từ quốc hội trong ngày 24-2 (giờ địa phương).

Phát súng cảnh báo được “bắn” đi một ngày trước đó khi người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest nói ông Obama sẽ thực hiện lời hứa phủ quyết dự luật, tức là không ký và gửi trả lại quốc hội trong vòng 10 ngày tính từ lúc nhận. Nếu diễn ra, đây sẽ là lần phủ quyết thứ ba - và là quan trọng nhất - của ông Obama trong nhiệm kỳ tổng thống.

Kể từ khi quốc hội lọt vào tay phe Cộng hòa sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi tháng 11-2014, tổng thống Mỹ không ít lần đe dọa phủ quyết hơn 10 dự luật được đảng này bảo trợ liên quan đến một loạt vấn đề, từ tăng cường trừng phạt Iran đến dỡ bỏ những chương trình cải cách chăm sóc y tế. Ngoài ra, ông chủ Nhà Trắng còn tăng cường sử dụng quyền ban hành sắc lệnh hành pháp để “qua mặt” quốc hội, dẫn đến những chỉ trích ông lạm quyền.