Thổ Nhĩ Kỳ hành động

Đánh IS, chặn người Kurd

Văn phòng thủ tướng nước này xác nhận mục tiêu của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, với sự yểm trợ của không quân liên minh do Mỹ dẫn đầu, là diệt sạch phiến quân quanh Jarablus, ngăn chặn dòng người tị nạn mới và cung cấp hàng viện trợ cho thường dân.

Tuy nhiên, theo đài BBC, chính Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố chiến dịch có tên “Lá chắn Euphrates” này - có thể kéo dài 2 tuần - nhằm chống cả IS lẫn chiến binh người Kurd. Trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn phá lực lượng người Kurd ở Syria với quyết tâm không cho họ lấp vào khoảng trống dọc biên giới khi IS bị đẩy lùi.

Xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào thị trấn Jarablus - Syria hôm 24-8 Ảnh: AL JAZEERA

Khởi đầu chiến dịch, không quân và pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ tấn công dồn dập ở Jarablus từ đêm 23-8 (giờ địa phương). Sang ngày 24-8, lực lượng đặc biệt Thổ Nhĩ Kỳ đã vượt qua biên giới vào miền Bắc Syria với sự yểm trợ của máy bay Thổ Nhĩ Kỳ và máy bay liên minh. Tiếp đó, xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ cũng qua biên giới Syria, theo sau là xe chở các tay súng được cho là thuộc lực lượng Quân đội Syria tự do (FSA) mà Ankara hậu thuẫn. Để phòng ngừa, thị trấn biên giới Karkamis của Thổ Nhĩ Kỳ đã được sơ tán.

Quyết định kéo quân đến Jarablus được đưa ra sau khi khu dân cư Thổ Nhĩ Kỳ gần biên giới Syria trúng đạn súng cối sáng 23-8 cũng như sau vụ đánh bom đám cưới làm 54 người chết ở TP Gaziantep cuối tuần trước. Thế nhưng, theo kênh RT, có tin nói nhà chức trách Thổ ra quân là do khi lực lượng Dân chủ Syria (SDF), liên minh người Kurd và chiến binh Ả Rập được Mỹ hậu thuẫn, đang tiến quân về phía biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Từ lâu, Ankara đã tuyên bố sông Euphrates, chảy ở phía Đông Jarablus, là lằn ranh đỏ mà người Kurd không được vượt qua.

Đi dây giữa Nga - Mỹ

Hôm 23-8, Đơn vị Bảo vệ nhân dân (YPG) đã kiểm soát hầu hết TP Hassakeh ở phía Đông Bắc Syria. Vào tháng trước, họ đánh bật IS khỏi TP chiến lược Manbij của Syria. Báo The Independent nhận định: Thổ Nhĩ Kỳ đứng ngồi không yên khi chứng kiến các nhóm người Kurd bị họ xem là khủng bố - trong đó có YPG, cánh vũ trang của Đảng Liên minh Dân chủ Syria (PYD) - nắm quyền kiểm soát vùng đất trải dài gần như toàn bộ biên giới Syria.

Điều đáng nói là YPG được Mỹ hậu thuẫn và là một trong những lực lượng chống IS hiệu quả nhất. Do đó, đã xuất hiện lo ngại Mỹ sẽ rơi vào thế khó một khi xảy ra đụng độ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và SDF nói chung (YPG nói riêng). Bình luận về chiến dịch trên, thủ lĩnh PYD Saleh Muslim quả quyết các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tránh khỏi thất bại. “Thổ Nhĩ Kỳ đã rơi vào bãi lầy ở Syria” - ông này tuyên bố.

Một quan chức cấp cao tháp tùng Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden, người đến Ankara hôm 24-8, khẳng định Washington sẽ hỗ trợ chiến dịch đuổi IS ra khỏi Jarablus của Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời cho biết các đợt oanh kích vừa qua đánh trúng IS chứ không phải người Kurd. Cũng theo quan chức này, Mỹ đã nhấn mạnh với Ankara rằng người Kurd sẽ rút khỏi Manjib một khi thành phố này an toàn - có thể sau vài tuần và không tiến tiếp lên phía Bắc hướng về Thổ Nhĩ Kỳ.

Giữa lúc dầu sôi lửa bỏng, chuyến thăm của ông Biden sẽ xoay quanh cuộc xung đột Syria và số phận giáo sĩ Fethullah Gilen, người bị Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc âm mưu cuộc đảo chính hôm 15-7. Theo báo The Guardian, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner xác nhận Mỹ đã nhận được yêu cầu dẫn độ ông Gulen từ phía Ankara nhưng không phải vì liên quan đến vụ đảo chính mà là vì các vấn đề khác. Tuy nhiên, ông không xác định đó là những vấn đề gì.

Mặt khác, ông Toner tiết lộ Mỹ quan tâm đến sự cải thiện mối quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo ông, đã diễn ra những cuộc bàn bạc ngoại giao cá nhân liên quan đến khả năng Nga sử dụng căn cứ không quân Incirlik, một vấn đề nhạy cảm trong quan hệ tay ba Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - NATO. Hôm 23-8, Phó Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Numan Kurtulmus quả quyết Nga không thể sử dụng căn cứ Incirlik vì không phải là thành viên NATO.