Thổ Nhĩ Kỳ bắt tay Nga chống IS

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan ngày 21-8 đã tuyên bố nhiều khả năng tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đứng đằng sau vụ đánh bom tại một đám cưới ở TP Gaziantep, gần biên giới Syria, đêm hôm trước khiến ít nhất 51 người thiệt mạng và 69 người bị thương - trong đó có cô dâu và chú rể. Thủ phạm trong độ tuổi từ 12-14.

Vai trò lớn hơn

Một nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ Nhân dân thân Kurd (HDP), ông Mahmut Togrul, xác nhận đây là đám cưới của người Kurd. Theo hãng tin Reuters, phiến quân IS lâu nay vẫn bị xem là thủ phạm các vụ đánh bom nhằm vào nơi tụ tập đông người Kurd với ý đồ kích động căng thẳng sắc tộc.

“Đây là vụ thảm sát với mức độ dã man và tàn bạo chưa từng thấy. Chúng ta đoàn kết chống lại tất cả mọi tổ chức khủng bố” - Phó Thủ tướng Mehmet Simsek nhấn mạnh khi đến thăm các nạn nhân vụ tấn công ở Gaziantep. Trước đó, phát biểu trên đài truyền hình địa phương, ông Simsek cho biết vụ đánh bom tự sát này do một phụ nữ thực hiện.

Vụ tấn công đẫm máu nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ từ đầu năm đến giờ chắc chắn sẽ càng thúc đẩy nước này đóng vai trò lớn hơn nữa trong cuộc chiến chống IS ở Syria. Điều này thể hiện qua phát biểu của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim hôm 20-8. Theo đó, Ankara sẵn sàng cho phép Nga sử dụng căn cứ không quân Incirlik vào mục đích này. “Nếu cần thiết, căn cứ Incirlik có thể được sử dụng” - ông Yildirim trả lời khi được hỏi liệu Moscow có thể dùng căn cứ này để chống IS hay không.

Người thân khóc thương các nạn nhân bên ngoài nhà xác bệnh viện ở TP Gaziantep ngày 21-8Ảnh: REUTERS

Trước đó, nhật báo Nga Izvestia đưa tin không quân Nga có thể sớm chuyển đến căn cứ Incirlik. Tờ báo còn dẫn lời Thượng nghị sĩ Nga Igor Morozov cho rằng chỉ còn chờ ký thỏa thuận với Tổng thống Erdogan là Moscow “sẽ sử dụng căn cứ của NATO tại Incirlik làm căn cứ không quân quan trọng của chúng ta”. Ông Morozov đánh giá căn cứ Incirlik sẽ giúp Moscow có được ưu thế về chiến lược để nhanh chóng kết thúc chiến dịch chống khủng bố của Nga ở Syria.

Tuy nhiên, Thủ tướng Yildirim đã phủ nhận thông tin cho rằng Moscow đã gây áp lực buộc Ankara cho không quân Nga sử dụng căn cứ Incirlik. Nhà lãnh đạo này còn cho biết Nga chưa đưa ra đề nghị nào như thế cho đến giờ và ông không chắc liệu Moscow có thực sự cần sử dụng căn cứ Incirlik hay không.

Thực tế, lực lượng Nga hiện có 2 căn cứ không quân trong khu vực để thực hiện các sứ mệnh ở Syria. Hầu hết máy bay chiến đấu Nga tham gia chiến dịch chống khủng bố đều đóng tại căn cứ Khmeimim ở Syria và mới đây là căn cứ không quân Shahid Nojeh gần TP Hamadan - Iran.

Bớt cứng rắn với ông Assad

Trong khi đó, phát biểu tại cuộc họp báo hôm 20-8, Bộ trưởng Quốc phòng Iran, Thiếu tướng Hossein Dehghan, tuyên bố nước này sẽ cho phép không quân Nga sử dụng căn cứ Shahid Nojeh bao lâu tùy ý để thực hiện sứ mệnh chống khủng bố ở Syria. Tướng Dehghan nhấn mạnh sự hợp tác này với Nga dựa trên chính sách chung của Iran và được sự chấp thuận của Hội đồng An ninh Tối cao quốc gia Iran.

Theo bộ trưởng Dehghan, Iran đã cho phép Nga triển khai các máy bay ném bom siêu thanh tầm xa Tu-22M3 và chiến đấu cơ Su-34 tại căn cứ Hamadan theo đề nghị của phía Syria. Mặt khác, ông Dehghan cho biết Tehran hiện chưa có kế hoạch cho phép Moscow sử dụng thêm các căn cứ không quân khác trong cuộc chiến chống khủng bố tại khu vực nhưng vấn đề này có thể được bàn thảo nếu cần.

Kênh RT nhận định nếu Moscow thực sự yêu cầu Ankara cho phép sử dụng căn cứ Incirlik, điều này nhiều khả năng sẽ khiến chiến lược quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ thêm rời xa NATO - một liên minh mà Ankara là thành viên chủ chốt trong nhiều thập kỷ qua. “Thổ Nhĩ Kỳ có ý định phát triển công nghiệp quốc phòng riêng và củng cố hệ thống phòng thủ của mình. Nếu Nga thể hiện sự quan tâm, chúng tôi sẵn sàng xem xét khả năng hợp tác trong lĩnh vực này” - Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu phát biểu với hãng tin Sputnik vào tuần rồi.

Trong một động thái khác cho thấy sự thay đổi chính sách, Thủ tướng Yildirim hôm 20-8 khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng chấp nhận Tổng thống Bashar al-Assad có một vai trò nào đó trong tiến trình chuyển tiếp ở Syria. Tuy nhiên, ông Yildirim khẳng định một giải pháp chính trị lâu dài cho Damascus sẽ không có chỗ cho ông Assad, nhóm IS và Đảng Công nhân người Kurd (PKK). Nhà lãnh đạo này cũng cam kết Ankara sẽ đóng vai trò tích cực hơn trong những nỗ lực nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Syria.