Thổ Nhĩ Kỳ tung đòn ép Mỹ phải "hi sinh" giáo sĩ Gulen

“Chúng tôi có thể xác nhận rằng Thổ Nhĩ Kỳ yêu cầu dẫn độ ông Gulen. Tuy nhiên, việc này không liên quan đến vụ đảo chính ngày 15-7 mà là những vấn đề khác” – Mark Toner, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, trả lời phóng viên ngày 23-8 nhưng từ chối cho biết thông tin chi tiết.

Trước đó, Bộ Ngoại giao nói họ nhận được một tập tài liệu về ông Gulen từ phía Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không thể xác nhận rằng những tài liệu này liên quan tới yêu cầu dẫn độ. Theo phía Mỹ, bất kỳ yêu cầu và phản ứng nào sẽ được thực thi dựa theo hiệp ước dẫn độ mà 2 nước ký kết vào năm 1981.

Việc Washington phản ứng chậm chạp về yêu cầu dẫn độ đã khiến ông Erdogan nổi giận và gây ra một làn sóng chống Mỹ trong phương tiện truyền thông thân chính phủ của nước này.

Giáo sĩ lưu vong Fethullah Gulen. Ảnh: AP

Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ được đưa ra sau khi các quan chức Mỹ đến Ankara thảo luận về ông Gulen, người đã sống lưu vong ở vùng nông thôn bang Pennsylvania 17 năm qua. Phó Tổng thống Joe Biden dự định đến thăm thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 24-8 để gặp Tổng thống Recep Tayyip Erdogan .

Theo thông tin từ Nhà Trắng, ông Biden phải nhấn mạnh “sự ủng hộ mạnh mẽ” dành cho nền dân chủ Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc đảo chính bất thành. Tuy nhiên, lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến sẽ tập trung chú ý vào giáo sĩ Gulen. Ông Gulen từng là đồng minh thân cận của ông Erdogan nhưng giờ đây, sự hiện diện của giáo sĩ này tại Mỹ đã trở thành cái gai trong quan hệ giữa Washington và Ankara.

Ông Biden là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến Thổ Nhĩ Kỳ kể từ sau cuộc đảo chính bất thành ngày 15-7. Giờ đây, khi quan hệ giữa Washington và Ankara đang trải qua một trong những giai đoạn thử thách nhất trong thời gian gần đây, có thể ông Biden sẽ gặp khó khăn hơn trong cuộc hội đàm.

Tổng thống Erdogan từng cảnh báo chính quyền ông Obama buộc phải “chọn lựa giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Gulen”.

Về phần mình, phương Tây tỏ ra lo ngại khi Ankara ra tay đàn áp sau cuộc đảo chính khiến khoảng 40.000 người bị tạm giữ và 20.000 người chính thức bị bắt. Khoảng 80.000 người làm việc trong lãnh vực quân đội, công chức, cảnh sát và tư pháp bị đuổi việc hoặc đình chỉ. Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định các cơ quan này bị những người ủng hộ ông Gulen xâm nhập vài năm trước để âm mưu đảo chính.