Thủ tướng Nhật gửi tiền phúng viếng đến đền Yasukuni

Ông Koichi Hagiuda, một nhà lập pháp trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông Abe, nói với các phóng viên rằng Thủ tướng đã nhờ ông gửi tiền phúng viếng đến đền Yasukuni, nơi bị cả Trung Quốc và Hàn Quốc xem là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Tokyo trong thời chiến.

Ông Hagiuda cho biết ông thay mặt ông Abe đến viếng đền Yasukuni, đồng thời nói thêm: “Tôi tỏ lòng tôn kính với linh hồn của những người đã hi sinh tính mạng của mình trong cuộc chiến”.

Người Nhật cúi đầu lễ trước đền Yasukuni. Ảnh: Reuters

Những chuyến viếng đền Yasukuni của các Thủ tướng Nhật trong quá khứ luôn khiến Trung Quốc và Hàn Quốc nổi giận vì ngôi đền này thờ 14 tướng Nhật bị xem là tội phạm chiến tranh. Ông Abe đã không viếng đền kể từ tháng 12-2013.

Trong bài phát biểu hôm 14-8, ông Abe đã bày tỏ “sự đau buồn vô hạn” cho “những thiệt hại và chịu đựng không thể đo đếm được” mà Nhật Bản đã gây ra cho người dân Trung Quốc và hai miền Triều Tiên trong Thế chiến II nhưng lại nói rằng các thế hệ người Nhật tương lai không nên cứ mãi xin lỗi về lỗi lầm của người Nhật trong quá khứ.

Phát biểu của ông Abe đã bị một số nhà phê bình cho là cố tình làm giảm nhẹ tội ác của Nhật trong thời chiến, đồng thời cũng nhận được những phản ứng trái chiều từ dư luận quốc tế. Trong đó, Đảng cầm quyền ở Trung Quốc và Hàn Quốc thì chỉ trích, còn phía Mỹ thì lại khen ngợi.

Bài phát biểu của ông Abe được trực tiếp trên truyền hình hôm 14-8. Ảnh: AP

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc bà Hoa Xuân Oánh nói: “Chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản đã gây những thiệt hại không kể xiết cho người Trung Quốc và nạn nhân ở các quốc gia châu Á khác. Hôm nay, khi cộng đồng quốc tế kỷ niệm 70 năm chiến thắng phát xít trong Thế chiến II, Nhật Bản đáng lẽ phải có phát ngôn nói rõ bản chất của chủ nghĩa quân phiệt, thiệt hại do họ gây ra, trách nhiệm của họ với cuộc chiến và phải có lời xin lỗi chân thành đến nạn nhân các nước, đồng thời thể hiện rõ sự đoạn tuyệt với quá khứ quân phiệt thay vì tỏ ra lảng tránh”.

Phát ngôn viên Đảng Saenuri cầm quyền của Hàn Quốc Kim Young-woo cũng thể hiện quan điểm tương tự: “Phát biểu hôm nay của ông Shinzo Abe thể hiện sự hối hận và xin lỗi nhưng lại ở thì quá khứ chứ không phải một cách trực tiếp. Thay vì cứ lấn cấn mãi với những từ ngữ dài dòng và mơ hồ, chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục gây sức ép để Nhật Bản có những hành động thiết thực thể hiện nguyện vọng hòa bình và sự thành tâm hối hận về tội ác quá khứ”.

Trong khi đó, Phát ngôn viên Hội đồng an ninh Mỹ Ned Price lại tỏ ý khen ngợi Nhật Bản với lời phát biểu: “Chúng tôi hoan nghênh thái độ thể hiện sự hối hận của ông Abe về tội ác của Nhật trong Thế chiến II. Trong 70 năm qua, Nhật đã chứng minh được cam kết cống hiến của họ cho hòa bình, dân chủ và luật pháp. Thái độ ấy xứng đáng là một hình mẫu cho các quốc gia khắp nơi trên thế giới”.