Tokyo "ngại” ông Duterte nhai kẹo cao su trước mặt Nhật hoàng

Ông Duterte dự kiến có mặt tại thủ đô Tokyo vào cuối ngày 25-10, bắt đầu chuyến thăm 3 ngày tại Nhật Bản.

Đối với các nhà ngoại giao và lãnh đạo chính trị, vấn đề chính mà họ quan tâm là chính sách ngoại giao của ông Duterte đối với Mỹ và Nhật Bản có thể làm gì để giúp hàn gắn mối quan hệ này.

Tokyo là đồng minh quan trọng của Washington và đã chứng kiến ông Duterte liên tục công kích Mỹ, đồng thời tuyên bố giảm sự hợp tác quân sự giữa hai nước.

Tổng thống Duterte gặp gỡ truyền thông Nhật Bản hôm 24-10. Ảnh: Rappler

Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida thừa nhận những phát ngôn của Tổng thống Duterte gây lo ngại và ông có kế hoạch tìm hiểu ý định thật sự của lãnh đạo Philippines khi cả hai dùng bữa tối cùng ngày. Theo ông Kishida, Thủ tướng Shinzo Abe cũng sẽ mời ông Duterte đến nhà riêng ăn tối trong ngày 26-10.

“Tôi nghĩ điều quan trọng là chúng tôi có thể chia sẻ đầy đủ thông qua dịp này và trực tiếp nghe ý kiến ​​từ chính Tổng thống Duterte” - ông Kishida cho biết.

Lo lắng từ phía Nhật hoàn toàn có cơ sở. Phát biểu tại sân bay quốc tế Manila trước khi khởi hành đến Nhật Bản hôm 25-10, ông Duterte lại gây chú ý khi gọi người Mỹ là “ngu ngốc và ngớ ngẩn”. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi ông Daniel Russel, trợ lý ngoại trưởng Mỹ về châu Á, chỉ trích những phát biểu gây tranh cãi của ông Duterte.

Tổng thống Philippines còn tỏ ý đe dọa hiệp ước quốc phòng song phương 2014, trong đó cho phép quân đội, tàu chiến và máy bay Mỹ đồn trú ở Philippines, khi tuyên bố "quên nó đi”. Ông nói thêm: "Tôi không muốn nhìn thấy bất kỳ binh sĩ nước ngoài nào tại Philippines".

“Mọi người biết đó, tôi không bắt đầu cuộc chiến này. Họ (Mỹ) đã khơi mào trước” - ông Duterte nói. Đó là lời ám chỉ của lãnh đạo Philippines đối với việc bị ông Philip Goldberg, đại sứ Mỹ tại Philippines, chỉ trích về vấn đề nhân quyền.

“Họ bắt đầu cuộc chiến bằng vấn đề nhân quyền, Bộ Ngoại giao Mỹ, Tổng thống Barack Obama và Liên minh châu Âu (EU). Họ làm điều đó đối với tôi. Sau đó, họ nói sẽ cắt viện trợ. Tôi đáp lại: “Đồ khốn, đừng biến chúng tôi thành con chó của các người. Như thể tôi là con chó bị xích và các người ném vài miếng bánh mì mà tôi không thể với tới”” - ông Duterte cho hay.

Vấn đề là mới trước đó một ngày (24-10), ông Duterte nói khác khi trả lời truyền thông Nhật Bản tại Manila. Hãng tin Kyodo dẫn lời ông: “Liên minh (Mỹ - Philippines) vẫn tồn tại. Không nên lo lắng về bất kỳ sự thay đổi nào trong liên minh. Tôi không cần phải liên minh với các quốc gia khác”.

Tổng thống Duterte cho tay vào túi quần trong cuộc gặp Chủ tịch Tập Cận Bình (trái). Ảnh: AP

Ngoài chuyện chính sách, ở một đất nước mà nghi thức và tác phong lịch sự được đánh giá cao như Nhật Bản, một số người bày tỏ lo ngại về thái độ của ông Duterte. Họ đặc biệt lo ngại khi tổng thống Philippines diện kiến Nhật hoàng vào ngày 28-10.

Liệu ông Duterte có nhai kẹo cao su trước mặt Nhật hoàng?

Truyền hình Nhật Bản đã nhiều lần chiếu cảnh ông Duterte dường như nhai kẹo cao su tại các cuộc họp, trong lúc bắt tay và tại những sự kiện công khai khác.

Trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây, Tổng thống Duterte mặc vest thay vì áo "barong" truyền thống của Philippines. Ông Duterte bước đi trong khi tay vẫn đút vào túi quần, ngoài ra còn nhai kẹo cao su trong lúc bắt tay và tham dự lễ ký kết.

"Không thể tin nổi. Sao ông ấy có thể cư xử theo kiểu làm mất mặt chủ nhà như vậy?" - ông Kunihiko Miyake, một nhà ngoại giao kỳ cựu, nói với đài Fuji.