Iran và Ả Rập Saudi đã leo thang cuộc khẩu chiến sau khi giáo sĩ người Shiite nổi tiếng Sheikh Nimr al-Nimr cùng 46 người khác bị Riyadh cho chặt đầu vì các tội danh khủng bố. Ngay khi thông tin về các vụ xử tử được công bố hôm 2-1, Iran là một trong những nước lên án mạnh mẽ nhất.
Căng thẳng Shiite - Sunni
Giáo sĩ Al-Nimr được biết đến là nhân vật đi đầu trong các cuộc biểu tình của cộng đồng người Shiite chống chính phủ Ả Rập Saudi theo dòng Sunni, cho đến khi ông bị bắt vào năm 2012. Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei hôm 3-1 cho rằng giáo sĩ Nimr bị xử tử chỉ vì dám công khai chỉ trích Riyadh và lên án tình trạng phân biệt đối xử cộng đồng thiểu số người Shiite tại quốc gia có người Sunni chiếm đa số này.
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran cảnh báo “hành động tàn bạo” trên sẽ dẫn đến sự sụp đổ của chế độ quân chủ ở Ả Rập Saudi. Bộ Ngoại giao Iran cũng tuyên bố Riyadh sẽ phải trả giá đắt, đồng thời triệu đại sứ Ả Rập Saudi tại Tehran để phản đối vụ hành hình.
Không nhún nhường, Bộ Ngoại giao Ả Rập Saudi cũng có động thái tương tự để phản đối hành động “can thiệp trắng trợn” của Iran vào chuyện nội bộ của Riyadh; đồng thời cho rằng phản ứng “thái quá” của Iran trước vụ hành quyết chẳng khác nào chứng tỏ quốc gia Hồi giáo Shiite này “đang ủng hộ chủ nghĩa khủng bố”. Vụ việc trên càng khiến quan hệ giữa Iran và Ả Rập Saudi thêm xấu đi giữa lúc 2 nước đang tranh nhau ảnh hưởng tại khu vực bằng cách ủng hộ những phe phái đối đầu nhau tại Syria và Yemen.
Cái chết của giáo sĩ Nimr cũng dẫn đến làn sóng lên án của giới chính trị gia Shiite khắp Trung Đông cũng như các cuộc biểu tình của cộng đồng người Shiite ở tỉnh Eastern - Ả Rập Saudi, Iran, Bahrain và một số quốc gia khác trong khu vực.
Riêng ở thủ đô Tehran - Iran, theo hãng tin AP, đám đông người dân địa phương đã tụ tập bên ngoài Đại sứ quán Ả Rập Saudi vào rạng sáng 3-1 hô to khẩu hiệu chống nước này. Một số người biểu tình quá khích còn ném đá và bom xăng gây cháy một phần tòa nhà. Cảnh sát sau đó đã giải tán những người biểu tình và bắt giữ 40 người.
Nguy cơ khơi mào nổi loạn
Vụ việc cũng làm phức tạp quan hệ giữa Ả Rập Saudi với chính phủ do người Shiite đứng đầu ở Iraq. Đại sứ quán Ả Rập Saudi ở Baghdad vừa mới mở lại lần đầu tiên trong 25 năm qua và đã có những lời kêu gọi Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi đóng cửa nơi này. Abadi cũng cho biết ông bị sốc và đau buồn trước vụ hành quyết giáo sĩ Nimr.
Báo The Independent (Anh) nhận định hành động của Ả Rập Saudi có nguy cơ khơi dậy làn sóng bạo lực giáo phái trong nước, đồng thời khiến Trung Đông thêm hỗn loạn. Lo ngại nguy cơ này, Bộ Ngoại giao Mỹ thúc giục các nhà lãnh đạo trong khu vực nỗ lực gấp đôi để hạ nhiệt căng thẳng. Ngoài ra, ông John Kirby, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, kêu gọi chính phủ Ả Rập Saudi tôn trọng nhân quyền cũng như bảo đảm quá trình tư pháp diễn ra công bằng, minh bạch.
Bà Federica Mogherini, đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu, cảnh báo vụ xử tử giáo sĩ Nimr có thể gây ra những “hậu quả nghiêm trọng” cho toàn khu vực. Nữ quan chức này cũng kêu gọi chính quyền Riyadh thúc đẩy hòa giải giữa các cộng đồng khác nhau trên cả nước.
Trong khi đó, Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon hôm 2-1 bày tỏ quan ngại trước các vụ hành quyết hàng loạt ở Ả Rập Saudi, đồng thời kêu gọi các bên kiềm chế. Ông Ban cũng thúc giục các nhà chức trách trong khu vực làm việc cùng nhau để tránh gia tăng căng thẳng giáo phái cũng như lên án hành động bạo lực của người biểu tình nhằm vào Đại sứ quán Ả Rập Saudi ở Tehran.
và quét mã QR
Bình luận (0)