Trung Đông rối ren

Kuwait vừa tự đẩy mình vào cuộc xung đột ngoại giao với Iran trong lúc đang mắc kẹt ở vị trí trung gian hòa giải trong cuộc khủng hoảng vùng Vịnh.

Từ bạn thành thù

Nhà chức trách Kuwait hôm 20-7 ra lệnh trục xuất đại sứ và 14 nhà ngoại giao Iran với cáo buộc có liên hệ với một tổ chức "gián điệp và khủng bố". Thêm vào đó, Kuwait yêu cầu các cơ sở văn hóa và quân sự của Iran đóng cửa. Hãng tin ISNA của Iran cho biết Kuwait chỉ cho phép 4 trong số 19 nhân viên Đại sứ quán Iran ở lại. Theo một số nguồn tin, những người bị trục xuất phải rời khỏi Kuwait trong vòng 45-48 ngày.

Truyền thông Iran cho rằng Đại sứ Alireza Enayati phải về nước vì những cáo buộc vô căn cứ và Kuwait chịu áp lực từ chính sách can thiệp của Ả Rập Saudi. Tuy nhiên, quyền Bộ trưởng Thông tin Kuwait Sheikh Mohammad al-Mubarak al-Sabah cho rằng động thái này được thực hiện theo Công ước Vienna về ngoại giao. Ả Rập Saudi, quốc gia cắt đứt quan hệ với Tehran vào năm ngoái sau vụ người biểu tình Iran tấn công phái bộ ngoại giao nước này, đã hoan nghênh động thái mới của Kuwait.

Căng thẳng ngoại giao Kuwait - Iran leo thang sau khi Tòa án Tối cao Kuwait hồi tháng trước kết án 21 người thuộc một nhóm khủng bố mà Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran bị tố thành lập và huấn luyện. Tehran gọi đây là những cáo buộc vô căn cứ và đe dọa có hành động trả đũa tương tự.

Hãng tin Reuters nhận định việc Kuwait trục xuất đại sứ Iran là hành động bất thường bởi quốc gia này lâu nay luôn tránh xung đột và giữ quan hệ tốt với tất cả các nước trong khu vực. "Điều này cho thấy sự thay đổi chính sách sau khi Tiểu vương Kuwait hồi đầu năm nay bày tỏ hy vọng mở đường cho cuộc đối thoại chiến lược nhằm xoa dịu căng thẳng giữa Ả Rập Saudi và Iran" - chuyên gia vùng Vịnh Kristian Ulrichsen tại Viện Baker (Mỹ) đánh giá.

Đại sứ Iran tại Kuwait Alireza Enayati Ảnh: Iran Front Page

Khủng hoảng chồng chất

Diễn biến trên khiến tình hình Trung Đông thêm rối ren trong bối cảnh cuộc đối đầu giữa Qatar và một số nước Ả Rập chưa có dấu hiệu hạ nhiệt bất chấp nỗ lực trung gian của Kuwait. Chứng kiến bế tắc trên, Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây đề nghị Quốc vương Oman Qaboos bin Said đóng vai trò lớn hơn trong việc hòa giải cũng như giúp kiềm chế ảnh hưởng của Iran trong khu vực.

So với 5 thành viên còn lại của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC - gồm Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Ả Rập Saudi, Bahrain, Kuwait, Qatar), Oman có quan hệ gần gũi với Iran hơn và từng làm trung gian các cuộc gặp giữa Washington và Tehran.

Ngoài ra, Oman còn cùng Kuwait nỗ lực ngăn GCC tan rã sau khi UAE, Ả Rập Saudi, Bahrain và Ai Cập bắt tay tẩy chay Qatar từ ngày 5-6, lấy cớ nước này thân Iran và ủng hộ khủng bố.

Không chịu nhân nhượng, Qatar hôm 20-7 cáo buộc UAE đứng sau vụ tấn công mạng nhằm vào hãng thông tấn nước này, kích hoạt một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất vùng Vịnh trong nhiều năm qua. Tướng Ali Mohammed al-Mohannadi, Trưởng nhóm điều tra của Qatar, phát biểu tại buổi họp báo rằng vụ tấn công được thực hiện "từ 2 địa điểm tại UAE".

Các tin tặc đã chiếm quyền kiểm soát hệ thống mạng của hãng thông tấn Qatar (QNA), đánh cắp tài khoản và đăng tải những thông tin sai lệch trên trang tin điện tử của QNA. Theo bản tin, Tiểu vương Qatar Tamim bin Hamad Al Tani đã gọi Iran là một "cường quốc Hồi giáo" tại một buổi lễ quân sự và nói Qatar đang có quan hệ "tốt" với Israel. Doha sau đó đã phủ nhận nội dung bản tin.

Đầu tháng 7, tờ Washington Post (Mỹ) trích lời các quan chức tình báo Mỹ rằng UAE có thể đứng sau vụ tấn công mạng. Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao UAE Anwar Gargash lập tức gọi thông tin này là bịa đặt.

Ngoài ra, theo một bản tin của đài CNN, giới chức tình báo Mỹ tin rằng tin tặc Nga đã đưa thông tin giả, dẫn đến cuộc khủng hoảng ngoại giao ở vùng Vịnh. Moscow cũng nhanh chóng phủ nhận. Theo Qatar, các nhân viên Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đang giúp Doha điều tra những kẻ đứng đằng sau vụ tấn công mạng nói trên.