Vị tổng thống "khác thường"

"Tổng thống (TT) bình thường" là khẩu hiệu của cựu TT Francois Hollande, người từng đỡ đầu ông Emmanuel Macron. Với tuyên ngôn kể trên, Macron muốn khẳng định mình sẽ là một vị TT khác, không giống ông Hollande.

Mặt Zuckerberg, đầu Mitterrand

Khác như thế nào? Trong một buổi tiếp xúc độc giả Sud-Ouest, một tờ nhật báo địa phương có uy tín ở Pháp cuối tháng 4-2017, ông Macron giải thích: "Người dân nước Pháp, nam cũng như nữ, không tìm kiếm sự bình thường ở một vị TT tương lai. Trước hết, bởi đó không phải là một chức vụ bình thường. Tôi không tin có một chức vụ như thế. Sự bình thường được định nghĩa theo nhãn quan của người khác. TT Pháp không thể định nghĩa bởi cái nhìn của công chúng. TT là người giải thích và soi sáng tương lai bằng nhãn quan của mình. Đó là sự khác biệt căn bản".

Ông Macron cũng cho rằng "bầu cử TT Pháp không giống như bầu cử TT theo chế độ nghị viện, thủ tướng Anh hay thủ tướng Đức. TT Pháp đứng trên các chính đảng". "10 năm qua, TT - dù là người của cánh tả hay cánh hữu - can dự vào mọi chuyện, chịu trách nhiệm về mọi thứ và xuất hiện ở khắp nơi. Theo tôi, TT không nên như thế" - ông bày tỏ.

Phong cách điều hành chính phủ của tân TT Pháp sẽ ra sao? Bình luận viên chính trị đài Europe 1 Antonin André nhận dịnh: 39 tuổi, ông Macron có nhiều nét giống Mark Zuckerberg, nhà sáng lập và tổng giám đốc Facebook. Giống nhất ở chỗ, ông hình dung bộ máy chính quyền như bộ máy công ty khởi nghiệp.

Cựu thủ tướng Manuel Valls (trái) và tân tổng thống Macron Ảnh: SIPA

Hãy hình dung xung quanh Macron toàn là những người trẻ tuổi mà ông có thể "mày tao" hằng ngày với những câu hỏi đại loại: "Sao, cậu thấy thế nào?" hoặc "Hãy nói tớ nghe cậu thấy gì?...

Đa số bộ trưởng và quốc vụ khanh nội các mới sẽ là những người trên dưới 30 tuổi, tốt nghiệp các trường đại học lừng danh của Pháp và nước ngoài. Trang bị hằng ngày của họ là máy tính xách tay, máy tính bảng và các thiết bị điện tử thông minh đời mới nhất. Cuối giờ làm việc, họ có thể bù khú với nhau với những chai bia ướp lạnh. Nói chung, phong cách của họ rất trẻ trung, hiện đại.

Có thể những chính khách cứng tuổi hơn, như cựu bộ trưởng Jean-Paul Delevoye thời TT Jacques Chirac, hiện là chức sắc cao cấp phong trào En Marche! (nay đổi tên La République en Marche) của ông Macron, sẽ cảm thấy hơi lạc lõng nhưng không hề gì. Việc kết hợp dân khởi nghiệp và dân cựu trào là một trải nghiệm thành công từng giúp ông Macron vào Điện Élysée.

Phong cách và bề ngoài giống ông chủ Facebook nhưng khi đưa ra quyết định, cách suy nghĩ của của tân TT Macron lại giống cựu TT Mitterrand, theo nhận định của Antonin André. Đến giờ, ông vẫn giữ kín tên thủ tướng và các thành viên tương lai trong hội đồng bộ trưởng mà ông hứa hẹn sẽ được tối giản, chỉ khoảng 15 người.

Khi chọn lựa một cách kỹ càng ai đó, ông cũng không cần giải thích tại sao. Với nụ cười luôn nở trên môi và sự cởi mở thân thiện, đó là một chính khách khá phức tạp, không dễ đoán ông nghĩ gì và sẽ làm gì.

Đối mặt hàng loạt thử thách

Là người đứng ngoài 2 đảng phái truyền thống Xã hội (cánh tả) và Cộng hòa (cánh hữu), thử thách lớn nhất và trước mắt của tân TT Macron là tìm ra đồng minh ủng hộ các chính sách mới của ông tại lưỡng viện quốc hội (QH). Một ẩn số chỉ được phơi bày sau ngày bầu cử QH vòng 1 (11-6), vòng 2 (18-6) và khi đó, tên thủ tướng mới sẽ được công bố.

Vấn đề của vị TT trung dung này là phải tập hợp những người xuất thân từ Đảng Xã hội và Đảng Cộng hòa thành một đa số thân chính quyền mới ở QH để các chính sách mới được thông qua dễ dàng. Đó là một vấn đề "đau đầu", theo tờ Le Parisien. Dù thắng giòn giã bà Marie Le Pen, thủ lĩnh Đảng FN cực hữu, với số phiếu trên 66% ở vòng 2 bầu cử TT, ông Macron vẫn đối mặt một nước Pháp trên đà chia rẽ sâu sắc.

Tại cuộc họp của Đảng Cộng hòa, nhiều người chỉ trích mạnh mẽ đường lối chính trị của ông Macron xây dựng trên sự mơ hồ với những biện pháp nửa vời chắc chắn sẽ thất bại như trường hợp ông Hollande. Tuy vậy, ông Alain Juppé - thị trưởng TP Bordeaux, một chính khách dày dạn kinh nghiệm, có ảnh hưởng lớn trong đảng - lại nghĩ khác: "Theo tôi, không nên chống đối có hệ thống và trực diện". Édouard Phillipe - thị trưởng TP Havre, bạn thân của ông Juppé - còn đi xa hơn khi tỏ ý sẵn sàng làm thủ tướng trong nội các chính phủ mới, nếu được mời.

Trong khi đó, dù từng hô hào đảng viên bầu phiếu cho ông Macron ở vòng 2 để ngăn chặn ứng cử viên cực hữu Le Pen nhưng lần này, Đảng Xã hội kêu gọi những người muốn đầu quân chính phủ mới suy nghĩ lại. Khi cựu thủ tướng Manuel Valls tuyên bố sẽ ra ứng cử đại biểu QH với tư cách là người ủng hộ "đa số TT", lập tức Jean-Christophe Cambadélis, thủ lĩnh Đảng Xã hội, cảnh cáo: "Nếu vậy thì ông ấy không nên ở lại đảng".

Trở ngại lớn nhất của ông Macron vẫn là Đảng FN của bà Le Pen. Không thể xem thường FN vì đảng này có đến 34% phiếu bầu cho bà Le Pen ở vòng 2. Dự đoán những người ủng hộ bà sẽ tiếp tục dồn phiếu cho các ứng cử viên FN tại 2 vòng bầu cử QH sắp tới.

Kỳ tới: Tài không đợi tuổi