Vũ khí "đại hồng thủy" của IS

IS tin rằng Mỹ sẽ không dội bom vào con đập này vì có thể sẽ gây ra một trận "đại hồng thủy".

Ông Ariel Ahram, phó giáo sư Trường ĐH Bách khoa Virginia (Mỹ), cho hay nếu đập vỡ, phần lớn Iraq sẽ ngập lụt và toàn bộ miền Đông Syria rơi vào cảnh mất điện. “Đó sẽ là thảm họa sinh thái đối với Iraq và thảm hoạ nhân đạo đối với Syria” - chuyên gia này nói.

Đập Tabqa. Ảnh: Alibaba

Cao hơn 60 m, dài gần 5 km, đập Tabqa nằm cách Raqqa, thành trì của IS ở Syria, 43 km về phía Tây. Đập này bị IS chiếm đóng từ năm 2013.

Được xây dựng với sự giúp đỡ của Nga vào những năm 1970, đập Tabqa kiểm soát dòng chảy của sông Euphrates vào Đông Nam Syria và miền Bắc Iraq. Con đập tạo ra hồ chứa nước Assad lớn nhất Syria rộng khoảng 80 km.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, IS gần đây đã hạn chế dòng chảy từ đập Tabqa, chặn nguồn nước cung cấp cho người dân ở tỉnh Anbar - Iraq.

Một quan chức thuộc tổ chức vận động chống IS Sound & Picture ở Syria cho hay IS chủ yếu bố trí các tay súng nước ngoài canh giữ tại những chốt kiểm soát bao quanh con đập và ngăn người dân tiếp cận. Người này nói: “IS giam giữ rất nhiều tù binh quan trọng ở đây, nhất là những người mà chúng muốn che giấu khỏi Mỹ và các chính phủ khác”. Điều này khiến các cơ quan tình báo nước ngoài gặp khó khăn khi điều tra xem những ai bị giam giữ ở con đập.

Một số nhà phân tích Trung Đông và các quan chức Mỹ lo sợ rằng IS có thể cho nổ con đập nếu quyền lực của chúng giảm sút.

IS bố trí các tay súng nước ngoài canh giữ đập. Ảnh: Alamy

Ở các khu vực khô cằn của Iraq và Syria, các con đập đại diện cho quyền lực. Ít nhất 11 con đập lớn kiểm soát dòng chảy của sông Euphrates ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Iraq, cung cấp nước tưới tiêu và sản xuất điện. Nhiều khu vực có thể trở thành vùng đất chết nếu thiếu chúng. Đơn cử, kiểm soát đập Tabqa và Haditha (trên sông Euphrates, ở phía Tây Iraq) đồng nghĩa với việc nắm giữ số phận của rất nhiều người.

Nhận thức được tầm quan trọng của các con đập, IS từ lâu bố trí các thủ lĩnh cấp cao tại đây vì tin rằng chúng sẽ ít bị không kích.

Một số thủ lĩnh IS từng nương náu tại đập Mosul của Iraq trên sông Tigris trước khi lực lượng an ninh Iraq và người Kurd giành lại con đập này hồi tháng 8-2014. Tuy chiến dịch này có sự trợ giúp của máy bay Mỹ song lực lượng chủ chốt vẫn là trên bộ để giảm thiểu thiệt hại cho đập.

Các quan chức Mỹ cho rằng việc tái chiếm đập Tabqa từ IS sẽ khó khăn hơn nhiều so với việc lấy lại đập Mosul hoặc bảo vệ đập Haditha, nơi IS tìm cách xâm chiếm hơn một năm qua. Nguyên nhân chủ yếu do thiếu lực lượng bộ binh phối hợp ở Syria để triển khai hoạt động tái chiếm.