Áp dụng “thuốc đặc trị”

Theo Phó Chủ tịch UBND TP HCM Hứa Ngọc Thuận, TP HCM là một đô thị lớn, tập trung đông dân cư nên tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy phức tạp, khó kiểm soát. Số người sử dụng heroin và các chất ma túy tổng hợp tăng mạnh, nhất là thanh thiếu niên. Vì vậy, Thành ủy - UBND TP liên tục chỉ đạo triển khai các biện pháp tổng hợp đối với người nghiện ma túy, trong đó nhấn mạnh nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng đối với người nghiện có nơi cư trú ổn định.

Bắt buộc chứ không vận động

Cụ thể, từ năm 2012, 244/322 phường xã, thị trấn đã lập tổ công tác cai nghiện ma túy và hình thành 5 tổ tư vấn cai nghiện ma túy tại cộng đồng. Ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, cho biết hình thức này giúp người nghiện không bị cách ly khỏi xã hội; không gián đoạn học tập, việc làm; giảm được sự kỳ thị và có cơ hội hòa nhập cộng đồng. “Tuy nhiên, do chưa làm tốt công tác thống kê; người nghiện và gia đình không tự nguyện khai báo; các điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ còn thiếu nên hiệu quả cai nghiện tại cộng đồng không cao” - ông Dũng nhìn nhận.

Người nghiện làm thủ tục để được cắt cơn, giải độc, tư vấn tâm lý tại cơ sở xã hội Bình Triệu

Để khắc phục những khó khăn, bất cập trên, theo ông Trần Ngọc Du, Chi cục trưởng Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội), TP sẽ áp dụng những biện pháp mạnh hơn trong quản lý người nghiện có nơi cư trú ổn định. Cụ thể, nếu trước kia, các cơ quan chức năng chủ yếu vận động gia đình và người nghiện tự nguyện đăng ký các chương trình cai nghiện thì nay, UBND phường/xã/thị trấn sẽ ra quyết định áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc tại cộng đồng. Nếu khi có quyết định này mà người nghiện vẫn không chấp hành thì công an sẽ cưỡng chế đưa đi. Hiện TP HCM có gần 10.000 người nghiện có hồ sơ quản lý tại địa phương. Các quận, huyện đang khẩn trương lập phương án cụ thể để trước ngày 30-4, cơ bản số người chưa đăng ký hình thức cai nghiện đều phải đăng ký và tham gia chương trình cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng. “Sẽ không có tình trạng người nghiện muốn làm gì thì làm” - ông Du khẳng định.

Liên kết tổ chức địa điểm điều trị

Một điểm mới nữa là theo Nghị định 111, khi phát hiện người nghiện, cơ quan chức năng phải giáo dục tại địa phương từ 3-6 tháng, nếu không hiệu quả mới áp dụng cai nghiện tại gia đình, cộng đồng từ 6-12 tháng (theo Nghị định 94). Hết thời gian này nếu việc cai nghiện không hiệu quả mới làm hồ sơ chuyển lên tòa án xem xét, có quyết định đưa người nghiện đi cai tập trung. Ông Du cho rằng đây là một quá trình dài và rất khó khăn. Để giải quyết vướng mắc, UBND TP đã có chỉ đạo áp dụng mốc thời gian giáo dục và cai nghiện tại gia đình, cộng đồng chỉ trong 6 tháng bằng cách vận dụng linh hoạt 2 nghị định 111 và 94.

Một khó khăn lớn mà từ trước đến nay TP HCM luôn vấp phải là thiếu cơ sở vật chất thì theo ông Du, đến nay cũng được tháo gỡ. Các quận, huyện đang tiến hành rà soát lại cơ sở vật chất, kinh phí, bảo đảm có cơ sở điều trị riêng biệt để cắt cơn, giải độc cho người nghiện. Địa phương nào không đủ khả năng thì có thể liên kết cụm liên phường, liên quận để tổ chức địa điểm điều trị. Ngoài ra, các quận, huyện có thể liên hệ với 9 cơ sở, trong đó có 5 cơ sở công lập và 4 cơ sở tư nhân, để thực hiện công tác cắt cơn, giải độc cho người nghiện.