Bộ trưởng KH-ĐT: Không nghĩ nghe ý kiến các bộ nói ngược thế này

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng: "Ở Việt Nam các cơ quan làm luật chủ yếu xem có luật ảnh hưởng gì đến cơ quan của mình hay không, ảnh hưởng lợi ích của mình hay không chứ ít theo hướng thay đổi để tốt cho xã hội hơn"- Ảnh: Nguyễn Nam

Sáng nay 10-1, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã họp cho ý kiến về dự án Luật Quy hoạch.

Đáng chú ý là dự luật đã được Chính phủ trình ra UBTVQH lần thứ 2 nhưng cũng như lần trước, dự luật này lại nhận được những ý kiến trái chiều, băn khoăn từ chính đại diện một số Bộ, ngành như Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN-PTNT), Bộ Công Thương…

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn cho biết về kinh phí lập quy hoạch, Bộ Xây dựng đã có kinh nghiệm, có tổ chức quốc tế và doanh nghiệp (DN) cấp tiền lập quy hoạch xây dựng, cũng có hiệu quả, chưa phát hiện có dự án quy hoạch nào lồng ghép lợi ích của DN bỏ tiền lập quy hoạch. Tình trạng thiếu vốn lập quy hoạch ở các địa phương rất lớn, đặc biệt là các tỉnh miền núi, nếu xoá bỏ kinh phí xã hội hoá lập quy hoạch sẽ rất khó khăn. Nên cân nhắc quy định chỉ được dùng ngân sách lập quy hoạch.

Cũng theo ông Toàn, mối quan hệ giữa các quy hoạch sẽ có những thực tế phát sinh, nếu quy định cứng quy hoạch cấp dưới phải theo quy hoạch cấp trên thì có thể làm chậm sự thay đổi. Ông Toàn dẫn ví dụ lĩnh vực xây dựng khi Luật Quy hoạch này ra đời có thể ảnh hưởng đến hàng nghìn quy hoạch lớn, quy hoạch của thành phố, quy hoạch phân khu, quy hoạch vùng, tỉnh... “Luật đô thị và Luật Xây dựng bao giờ cũng có tầm nhìn xa, nếu lập lại quy hoạch sẽ tốn rất nhiều kinh phí”- ông Toàn lo ngại.

Trước những ý kiến của đại diện các Bộ, ngành, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân thẳng thắn nhận định luật do Chính phủ trình ra nhưng Bộ nào cũng còn ý kiến băn khoăn chứng tỏ luật chưa ổn. “Nếu làm luật thế này thì chất lượng không đảm bảo. Chính phủ trình nhưng rõ ràng từng thành viên Chính phủ chưa thống nhất với nhau”- Chủ tịch QH nói và lưu ý phải lắng nghe các ý kiến khác nhau trong quá trình làm luật, đồng thời nhấn mạnh dự thảo luật còn thiếu một nguyên tắc rất quan trọng là nguyên tắc cho nhân dân tham gia đóng góp ý kiến vào Luật Quy hoạch. Luật này ra đời phải khắc phục được tình trạng chồng chéo, phân tán và rất lãng phí trong quy hoạch.

Đồng tình, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển cho rằng luật này nhiều lần được đưa ra nhưng lần nào cũng có nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch QH, trong hồ sơ tờ trình chỉ duy nhất Bộ trưởng Bộ Xây dựng thể hiện rõ không đồng tình, các Bộ khác đều đồng tình nhưng không hiểu sao ra UBTVQH lại có nhiều ý kiến khác nhau. “Luật vẫn còn ngổn ngang lắm, đưa ra như thế này chưa yên tâm”- ông Hiển quan ngại.

Thể hiện bất ngờ trước sự không đồng tình của một số Bộ, ngành, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) - chủ trì cơ quan soạn thảo dự luật, cho biết Chính phủ bàn rất nhiều về Luật Quy hoạch, cuối cùng là lấy phiếu, đầy đủ điều mới trình ra QH. Khi trình ra đến QH thì các ý kiến không chính thức của Chính phủ chỉ để tham khảo. "Chứ trình ra rồi mà các Bộ, ngành lại nói ngược, nói khác là trái nguyên tắc làm việc, như vậy không bao giờ làm được cả"- ông Dũng gay gắt.

Ông Nguyễn Chí Dũng nhắc lại việc Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phê bình các Bộ về việc này, cứ “đẽo cày giữa đường” thế này. “Bàn chán rồi ra QH lại nói ngược. Tôi không nghĩ các Bộ hôm nay lại nói lại như thế. Hôm nay tôi đi họp với tinh thần rất sảng khoái, không nghĩ nghe ý kiến nói ngược thế này”- ông Dũng trải lòng.

Người đứng đầu ngành KH-ĐT thẳng thắn nhận định: “Trước một thay đổi phù hợp với xu thế, giải quyết bất cập, khi có sự thay đổi chắc chắn có sự động chạm vì quyền lực, lợi ích của một cơ quan, một nhóm người nào đó. Cơ quan đó, con người đó có thể chưa hiểu hết hay có chút ảnh hưởng đến công việc của mình nên không muốn thay đổi nên chưa đồng tình tích cực gây nên sự trì trệ, chậm chạp”.

Làm rõ thêm, Bộ trưởng KH-ĐT “mổ xẻ”: “Ở nhiều nước, việc làm luật là một cơ quan độc lập không bị chi phối bởi ai, nhưng ở Việt Nam các cơ quan làm luật, các cơ quan chỉ chủ yếu xem có ảnh hưởng gì đến cơ quan của mình hay không, ảnh hưởng lợi ích của mình hay không chứ ít theo hướng thay đổi để tốt cho xã hội hơn. Ý kiến trái chiều cũng là bình thường, cái nào đúng tiếp thu, sai thì sửa. Giờ quay lại các quy hoạch, muốn giữ lại các quy hoạch. Tôi nói rất nhiều lần giảm các quy hoạch, giảm “xin – cho” đi nhưng giờ mỗi bộ lại 1 ý kiến tôi cho là không phù hợp”.

Nêu lại ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng cần có quy hoạch biển, trạm kiểm soát kiểm dịch động vật, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói thẳng là không phù hợp. “Chẳng lẽ chúng ta đi xây dựng trạm đó à? Chỉ khi nào có dịch lập lên xong rồi bỏ đi thôi, việc gì phải làm những việc đó. Ta phải mạnh dạn điều chỉnh, chỉ lấy cái thực sự cần, không cần thì mạnh dạn bỏ đi. Đó như là một cuộc cách mạng. Quy hoạch không gian biển, các nước đều có, thực ra chỉ là tập hợp 2 quy hoạch của Bộ Tài nguyên và Môi trường đang làm hiện nay cho phù hợp thông lệ quốc tế, chỉ có thế thôi mà rất ngại thay đổi”- ông Dũng phản ứng.

Trước các ý kiến khác nhau của đại diện các Bộ, ngành, Tổng thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc nói: “Tôi cũng hết sức ngạc nhiên. Ra đây thấy các đồng chí còn nhiều ý kiến nên rất băn khoăn. Tôi thấy cần có quy hoạch mang tính chất tổng thể quốc gia, đất nước nào cũng thế thôi, cần có cái lớn dựa vào đó để làm. Đây là vấn đề cái cực kỳ quan trọng”.

Tuy nhiên, theo ông Phúc, Luật Quy hoạch lớn lại chưa có mà quy hoạch vùng đã có rồi, vậy làm sao để quy hoạch không bị phá vỡ? Tên luật hiểu rất hẹp, nhưng nếu Luật Quy hoạch lại có tính tổng thể quốc gia và có lẽ sẽ không có ai phản đối nếu trong đó không có rất nhiều quy hoạch khác nhau. Có gì đó chưa ổn nên các Bộ, ngành phản đối, giờ các ngành cần ngồi lại với nhau để tìm ra cái chung.

Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ đồng ý với ý tưởng xây dựng Luật Quy hoạch là cần thiết bởi quy hoạch tổng thể quốc gia như một nhạc trưởng, tất cả quy hoạch khác đều phải nằm dưới sự điều hành của nhạc trưởng này thì mới thành công được. “Đến giờ này Bộ này bộ kia còn ý kiến là không được rồi”- ông Tỵ tỏ ra không hài lòng.

Ông Tỵ dẫn ví dụ Bộ Giao thông vận tải lập quy hoạch cũng mang tính chất quốc gia, rồi Bộ Xây dựng, Bộ NN-PTNT cũng thế, nhưng khi quy hoạch ngành chi tiết thế nào thì phải thống nhất. “Trong dự luật xác định quy hoạch không gian biển quốc gia, nhưng quan trọng là vùng trời của ta lại không có quy hoạch. Cái này giao cho ngành nào? Nếu xâm phạm vùng trời tôi có thể bắn ngay chứ? Tôi không thấy có quy hoạch vùng trời trong luật, nếu thiếu là đặc biệt quan trọng. Vì thực tế vừa qua có 1 số quốc gia vi phạm vùng trời của mình”- ông Tỵ băn khoăn.

Chốt lại nội dung này, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đề nghị Bộ KH-ĐT tiếp tục lắng nghe để sớm hoàn thiện trình ra QH, làm sao để tạo được sự đồng thuận cao chứ không thể để còn những ý kiến gây xung đột và kỹ thuật lập pháp đảm bảo chặt chẽ hơn.