Cấm tuyệt đối bức cung, nhục hình

Bộ Công an vừa ban hành Thông tư 28/2014 quy định về công tác điều tra hình sự (có hiệu lực từ ngày 25-8). Thông tư nghiêm cấm cán bộ điều tra có hành động bức cung, mớm cung hoặc dùng nhục hình. Theo đại tá Trần Thế Quân, Vụ phó Vụ Pháp chế - Bộ Công an, Thông tư 28 đã được cập nhật so với quy định trước đây nhằm bám sát thực tế và ngăn ngừa những nguy cơ có thể xảy ra trong quá trình điều tra các vụ án hình sự.

Không được tiếp thân nhân bị can

Thông tư 28 quy định khi điều tra vụ án hình sự, điều tra viên phải áp dụng mọi biện pháp hợp pháp để xác định sự thật một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ. Điều tra viên phải làm rõ chứng cứ xác định có tội và không có tội; tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can.

Ông Nguyễn Mậu Công bên di ảnh cha - ông Nguyễn Mậu Thuận, người bị 4 công an viên xã Kim Nỗ, huyện Đông Anh, TP Hà Nội đánh chết tại trụ sở. Ảnh: ĐỖ DU

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, điều tra viên và cán bộ điều tra không được tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và đơn, thư khiếu nại, tố cáo trái quy định hoặc không được thủ trưởng, phó thủ trưởng CQĐT phân công. Điều tra viên, cán bộ điều tra không được tiếp thân nhân của bị can, người bị tạm giữ hoặc những người khác liên quan ở bất cứ địa điểm nào, trừ trường hợp do yêu cầu nghiệp vụ thì phải được sự đồng ý của thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng CQĐT. Điều tra viên, cán bộ điều tra không được ăn uống, nhận quà, tiền... của bị can hoặc thân nhân, bạn của bị can, người bị tạm giữ, người liên quan đến vụ án.

Thông tư 28 nghiêm cấm điều tra viên, cán bộ điều tra có hành động bức cung, mớm cung hoặc dùng nhục hình dưới bất kỳ hình thức nào. “Bộ Công an đã có nhiều quy định, chỉ thị về việc nghiêm cấm mớm cung, bức cung, nhục hình rồi nhưng lần này vẫn phải nhắc lại cho rõ. Để đạt được hiệu quả thì phải áp dụng rất nhiều biện pháp, từ gốc của vấn đề là đào tạo điều tra viên đến thanh tra, giám sát, xử lý đơn thư tố cáo…” - đại tá Trần Thế Quân nhìn nhận.

Liên quan đến việc khám nghiệm hiện trường, tử thi; khám xét, lấy lời khai người làm chứng, người bị hại hoặc trưng cầu giám định, hỏi cung bị can, nhận dạng, đối chất…, theo Thông tư 28, điều tra viên phải lập biên bản theo đúng quy định, không được tùy tiện sửa chữa các biên bản hoạt động điều tra.

Cẩn trọng khi triệu tập

Thông tư 28 quy định giấy triệu tập hỏi cung bị can tại ngoại hoặc triệu tập, lấy lời khai người làm chứng, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án phải ghi đầy đủ các nội dung về việc triệu tập, tư cách tham gia tố tụng của người bị triệu tập. Giấy triệu tập phải gửi cho UBND cấp xã nơi người bị triệu tập cư trú hoặc cơ quan, tổ chức nơi quản lý người bị triệu tập để các cơ quan này chuyển đến họ. Trường hợp cần thiết và được sự đồng ý của thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng CQĐT, điều tra viên được đi cùng với đại diện cơ quan, chính quyền địa phương để chuyển giấy triệu tập.

Một quy định đáng chú ý của Thông tư 28 là khi vụ án được đưa ra xét xử, nếu thấy cần thiết thì thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng CQĐT trao đổi với tòa án để có giấy mời điều tra viên thụ lý chính đến dự phiên tòa. Điều tra viên này có trách nhiệm theo dõi diễn biến, kết quả xét xử và báo cáo kịp thời với thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng CQĐT để chỉ đạo phối hợp giải quyết các vấn đề mới phát sinh.

Xử lý ngay tin tố giác tội phạm

Thông tư 28 cũng quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của CQĐT các cấp trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm. Trong đó, công an cấp xã, đồn, trạm khi tiếp nhận người phạm tội quả tang, người đang bị truy nã thì phải lập biên bản bắt người phạm tội quả tang, truy nã; đồng thời lấy lời khai, bảo vệ hiện trường, vật chứng, tài liệu và báo ngay cho cơ quan CSĐT công an cấp huyện.

Với tin tố giác, tin báo về hành vi phạm tội đang diễn ra trên địa bàn, công an cấp xã, đồn, trạm phải kịp thời tổ chức lực lượng đến ngay hiện trường để lập biên bản, lấy lời khai và dẫn giải kẻ phạm tội về trụ sở nếu xét thấy cần thiết và báo lên cấp trên.

Trường hợp nhận được trình báo về các trường hợp bị xâm hại, công an cấp xã, đồn, trạm phải tiến hành ngay hoạt động kiểm tra, xác minh ban đầu. Nếu xác định đó là tố giác về tội phạm thì chuyển vụ việc cho cơ quan CSĐT công an cấp huyện.