Chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm

. Phóng viên: Bộ trưởng nhìn nhận thế nào về tình trạng khai thác cát tràn lan mà Báo NLĐ vừa có loạt bài phản ảnh?

- Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên: VN là 1 trong 5 quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu mà cụ thể là nước biển dâng. Do vậy, cát là tài nguyên cực kỳ quan trọng để tôn nền khi nhiều vùng sẽ phải chịu hậu quả của nước biển dâng cao trong tương lai không xa, đặc biệt là ĐBSCL. Bên cạnh đó, việc quan trọng nhất là VN không thừa cát, bởi hiện các KCN, đô thị ở vùng trũng, ven biển đang thiếu cát để tạo nền móng. Các quốc gia xung quanh ta hằng năm phải nhập hàng triệu tấn cát về để mở rộng diện tích và tôn nền, trong khi ta lại dễ dãi bán đi tài nguyên vốn không dồi dào này. Quan điểm của Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) là kiên quyết phản đối việc xuất khẩu bất cứ một loại cát nào cũng như phải quản lý chặt hoạt động khai thác cát.

. Bộ trưởng nghĩ gì khi nhiều tỉnh, TP ở ĐBSCL cũng như các địa phương khác để hoạt động khai thác cát, đặc biệt là khai thác trái phép, diễn ra trên diện rộng và trong thời gian dài?

- Theo quy định hiện nay, cát là vật liệu xây dựng thông thường do Bộ Xây dựng quản lý Nhà nước và phân cấp cho chính quyền địa phương cấp phép. Theo đó, nguyên tắc trước khi cấp phép khai thác cát phải có điều tra, khảo sát và xác định rõ khu vực, đoạn sông nào được khai thác, khai thác số lượng bao nhiêu hoặc đoạn sông nào cấm. Đây là trách nhiệm của chính quyền địa phương. Để tình trạng cấp phép khai thác cát tràn lan hiện nay, trách nhiệm thuộc về chính quyền địa phương.

. Vậy ai bảo kê cho “sa tặc” hoành hành ở địa phương, có phải do chính quyền tạo điều kiện không, thưa ông?

- Việc này rất khó nói, cần có thời gian điều tra làm rõ.

Khai thác cát trái phép tại Quảng Ngãi. Ảnh: X.LONG

. Thủ tướng đã chỉ thị cho Bộ TN-MT chủ trì kiểm tra việc khai thác cát tại ĐBSCL và báo cáo trước ngày 15-9, vậy kết quả đến đâu, thưa bộ trưởng?

- Ngày 4-9, Bộ TN-MT đã thành lập 2 đoàn kiểm tra và cùng với Bộ Xây dựng bắt đầu vào ĐBSCL tiến hành tổng kiểm tra hoạt động khai thác cát. Bộ TN-MT đã có văn bản gửi UBND 10 tỉnh, TP có cát ở ĐBSCL thông báo việc kiểm tra hoạt động khai thác cát từ ngày 6 đến 13-9, gồm: Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Tiền Giang, Hậu Giang, Kiên Giang, An Giang, Đồng Tháp và Bến Tre.

. Bộ trưởng đánh giá tỉ lệ hoạt động khai thác cát trái phép trên tổng số các điểm khai thác cát ở ĐBSCL hiện nay là bao nhiêu?

- Việc khai thác cát có muôn hình vạn trạng ở địa phương, từ khai thác có giấy phép, trái phép đến khai thác gấp nhiều lần số lượng cho phép. Song, có thể nói tỉ lệ “sa tặc” là không nhỏ.