Chịu hết nổi rồi, Formosa!

Ngày 15-7, người ta thấy bóng dáng của “Vedan thứ hai” thông qua hình ảnh một ống xả ngầm được Formosa lén đặt, nối từ bên trong nhà máy ra ngoài mương thoát lũ của phường Kỳ Phương, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh và bị buộc phải đào lên, cắt bỏ. Formosa nói đó là ống xả nước thải sinh hoạt nhưng rõ ràng là không ai tin. Nếu có là nước thải sinh hoạt đi nữa thì cũng phải xin cấp phép về môi trường, đủ tiêu chuẩn các chỉ số hóa - lý rồi mới được đấu nối và xả vào hệ thống chung. Mà nước thải sinh hoạt thì sao lại xả lén, giờ sao phải gỡ lên? Hành vi của Formosa quả thật mờ ám, cần phải làm rõ chứ không chỉ buộc cắt ống rồi thôi.

Đáng chú ý, đường ống ngầm đặt lén này là do người dân phát hiện, trình báo lực lượng chức năng chứ không phải do cơ quan tài nguyên - môi trường (TN-MT) của địa phương phanh phui. Chẳng muốn nghĩ đến tình huống xấu này nhưng không thể không đặt vấn đề: Có khi nào cơ quan TN-MT sở tại “bật đèn xanh” cho Formosa làm bậy?

Nghi vấn như thế bởi xâu chuỗi hàng loạt vụ việc, thấy sự tắc trách của các cơ quan TN-MT tỉnh Hà Tĩnh mang tính hệ thống. Nghiêm trọng nhất là chuyện súc xả của Formosa như đã công bố hôm 30-6. Rồi vụ Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh ký hợp đồng xử lý 267,83 tấn chất thải cho Formosa nhưng đem vào chôn trong trang trại của ông giám đốc công ty này. Và mới nhất, tày trời hơn, theo báo cáo ngày 15-7 của Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh, từ tháng 8-2015 đến nay, Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh đã ký hợp đồng với Công ty TNHH Môi trường Phú Hà đưa về Phú Thọ xử lý đến 145,5 tấn chất thải nguy hại của Formosa (Sở TN-MT tỉnh Phú Thọ cùng ngày bảo số chất thải đó là… thùng phuy?!).

Số chất thải của Formosa được chở đến tập kết tại trang trại của giám đốc Công ty Môi trường đô thị ở Hà Tĩnh

Những cái sai của Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh đã rõ: thiếu chức năng xử lý chất thải công nghiệp thông thường và chất thải nguy hại nhưng vẫn tiếp nhận, vận chuyển, xử lý. Còn Formosa, theo Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh, thì vừa sai vừa coi thường pháp luật: Ký hợp đồng vận chuyển, xử lý bùn thải với đơn vị không có chức năng xử lý bùn thải; không giám sát hoạt động xử lý bùn thải tại hiện trường, vì thế mà bên được thuê muốn đưa chất thải đi đâu thì đưa… Vậy mà, cũng trong ngày 15-7, Formosa có văn bản gửi các cơ quan chức năng chối bỏ mọi trách nhiệm về vụ việc này.

Là đơn vị chuyên trách về môi trường mà còn làm sai pháp luật về môi trường thì đừng hy vọng họ công tâm, minh bạch; đừng hỏi vì sao không thấy bóng dáng các cơ quan TN-MT tỉnh Hà Tĩnh ngay từ đầu mà chỉ thấy chạy theo giải quyết phần ngọn. Mà mọi chuyện diễn ra giữa thanh thiên bạch nhật chứ có bí mật, tinh vi gì đâu!

Chịu hết nổi rồi, không thể khoan thứ nữa. Những hành vi kể trên đều đã có dấu hiệu hình sự. Các cá nhân, đơn vị tàn sát môi trường phải trả giá đích đáng!