Có công nghệ nhưng kẹt vốn

Theo thông báo ngày 10-7-2013 về kết luận của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa - ông Nguyễn Đức Quyền - trong buổi làm việc về tình hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt của TP Thanh Hóa, bãi rác Cồn Quán (phường Phú Sơn) được liệt vào danh mục gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở TP này, cần xử lý triệt để đến năm 2020. Ông Quyền chỉ đạo UBND TP Thanh Hóa đốc thúc nhanh chóng hoàn thiện thủ tục đấu nối với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), xin hỗ trợ ngân sách trung ương để xử lý triệt để môi trường ở bãi rác này. Bộ TN-MT chấp thuận hỗ trợ nhưng đến nay vốn vẫn chưa về.

Đành xử lý tạm thời

Theo ông Lê Văn Hoàng, Ban Quản lý Khu chứa và xử lý rác thải tập trung Cồn Quán, hằng ngày đơn vị này tiếp nhận khoảng 250 tấn rác, gần gấp đôi so với công suất thiết kế. “Bãi rác quá tải từ năm 2009, nay quá ô nhiễm. Chúng tôi xử lý tạm thời bằng cách phun chế phẩm khử mùi, dùng máy ủi dồn nén, che phủ bạt nhưng chỉ là giải pháp tình thế bởi lượng rác mỗi ngày một lớn, rác cao vượt quá tường bao có nơi tới 15 m” - ông Hoàng nói.

Bãi rác tại thị trấn Cái Dầu, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang hiện đã cao như núi. Ảnh: Thốt Nốt

Ngày 8-11-2010, UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt đầu tư xây dựng Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn sinh hoạt của TP Thanh Hóa và vùng phụ cận giai đoạn I với diện tích trên 25 ha, công suất xử lý 500 tấn rác/ngày, đầu tư trên 88 tỉ đồng nhưng khu vực xây dựng dự án hiện vẫn là một bãi đất hoang. Ông Thiều Văn San, Phó Giám đốc Công ty một thành viên Môi trường và Công trình đô thị Thanh Hóa, cho biết bãi rác ở vị trí mới đã cơ bản giải phóng xong mặt bằng, nếu mọi thứ thuận lợi thì đến tháng 9-2014 sẽ hoạt động. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là vốn, chỉ cần có vốn là triển khai và hoàn thành đúng dự kiến” - ông San nói.

Khu vực chợ Bộng của huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh từ nhiều năm qua thành điểm tập kết rác thải bất đắc dĩ của nhiều xã trên địa bàn vì bãi xử lý rác quy hoạch từ nhiều năm trước nhưng ông Trần Hữu Long, Trưởng Phòng TN-MT huyện Vũ Quang, cho biết không có kinh phí giải phóng mặt bằng và xây dựng nên không thể triển khai được.

Theo Sở TN-MT tỉnh Quảng Nam, dù các khu xử lý rác trên địa bàn tỉnh này cơ bản đáp ứng việc xử lý rác nhưng đa số có quy mô và công nghệ hạn chế nên cần quy hoạch thêm các khu xử lý rác với công nghệ hiện đại và khó khăn nhất là vốn. Theo quy hoạch đến năm 2020, tỉnh này có hàng chục khu xử lý chất thải rắn, không thể chủ động đầu tư vì thiếu vốn nên đành “có đến đâu làm đến đó”.

Ông Châu Ngô Anh Nhân, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án cải thiện vệ sinh môi trường TP Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), cho biết ở TP này, để đầu tư bãi rác mới Lương Hòa với diện tích gần 13 ha thay thế bãi rác Rù Rì thì cần kinh phí hơn 93 triệu USD. Công nghệ tiên tiến nhưng vốn lớn như vậy thì rất khó áp dụng cho toàn tỉnh. Ở tỉnh Khánh Hòa, ngoài 2 bãi rác quy mô lớn, các địa phương vẫn hầu hết sử dụng phương pháp đốt và chôn lấp rác sơ sài. Công nghệ xử lý rác đã có nhưng hầu hết đang “treo” vì thiếu vốn. Theo Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa, tỉnh đã đồng ý xây dựng lò xử lý rác thải y tế theo công nghệ mới nhập từ Bỉ với kinh phí khoảng 1 triệu USD, công suất 250 kg/giờ nên có thể đảm nhận xử lý rác thải từ các bệnh viện trên toàn tỉnh. Tuy nhiên, gần 2 năm qua vẫn chưa được thực hiện vì thiếu vốn.

Kêu gọi doanh nghiệp chung tay

Sở TN-MT tỉnh An Giang cho biết để giải quyết triệt để các khu điểm gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở địa bàn, tỉnh cần nguồn vốn lên đến hơn 100 tỉ đồng - khoản này không dễ huy động.

Ông Nguyễn Út Nhỏ, Trưởng Phòng Kiểm soát ô nhiễm của Chi cục Bảo vệ môi trường thuộc Sở TN-MT tỉnh Đồng Tháp, cho biết khó khăn lớn nhất đối với các địa phương trong việc xây dựng nhà máy xử lý rác cũng chính là thiếu vốn. Do đó, việc xử lý môi trường tại các bãi rác hiện chỉ là cho vào các ô chứa rồi dùng chế phẩm phun xịt để giảm mùi hôi, côn trùng, ruồi nhặng. Ô rác chưa được phủ đất, phủ bạt theo đúng quy trình nên vẫn còn mùi hôi phát tán.

UBND tỉnh Đồng Tháp đã kêu gọi các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đến đầu tư nhà máy xử lý rác. Hiện chỉ mới có 2 doanh nghiệp đang làm thủ tục để được đầu tư nhà máy xử lý rác thải thành phân hữu cơ tại bãi rác Đập Đá (huyện Cao Lãnh) theo hình thức xã hội hóa với sự hỗ trợ 50% về vốn từ trung ương. Bãi rác tại TP Sa Đéc đang chịu áp lực lớn do rác thải và chất thải nguy hại từ các KCN trên địa bàn đổ về. Do Đồng Tháp chưa có nhà máy xử lý loại rác thải độc hại này nên phải ký hợp đồng với các đơn vị ngoài tỉnh đến thu gom. Thế nhưng, quá trình hợp đồng này cũng gặp nhiều khó khăn như chi phí xử lý cao do quãng đường từ nơi thu gom, vận chuyển đến các nhà máy khá xa. Ngoài ra, một số doanh nghiệp có lượng chất thải nguy hại thì các đối tác không đồng ý ký hợp đồng hoặc chỉ chịu ký với giá cao.

Mới đây, tỉnh Đồng Tháp đã phê duyệt một dự án cải tạo, nâng cấp, mở rộng và xử lý bãi rác thải sinh hoạt trên diện tích 25 ha với quy mô xử lý rác hữu cơ, bùn thải, rác vô cơ, rác nguy hại và tro... mỗi loại hàng chục tấn/ngày đêm nhưng để thực hiện được thì phải có hơn 88 tỉ đồng.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 13-7

Kỳ tới: Áp lực nặng nề